Abstract:
کتابشناسی انتقادی جامعهشناسی تشیع کتابی است که نویسندگان در آن به مذهب تشیع ازمنظری جامعهشناسی و باتوجهبه آثاری که درطی هفت دهۀ اخیر منتشر شده، پرداختهاند. نویسندگان در هر فصل از فصلهای هشتگانۀ کتاب یکی از موضوعات اجتماعی کاربردی دین را بررسی کردهاند. در هر فصل، یکی از تحقیقیترین مقالات پژوهشی باتوجهبه ویژگیهایی چون بررسی جامعهشناختی، حجم مقاله، کاربردیبودن پینوشتها تقسیمبندی موضوعی شده است. کتاب بهدلیل ماهیت تالیف گروهی هماهنگی لازم را بهلحاظ محتوا و بررسی موضوع ندارد. مولفان کتاب کوشیدهاند تا به مذهب تشیع نه ازمنظر کلامی و فلسفی یا فقهی بلکه ازجنبۀ اجتماعی آن و تاثیراتی که در جامعه و انسجام میان مردم دارد بپردازند. فصلهای هشتگانۀ کتاب بدین شرحاند: تاریخ اجتماعی؛ روحانیت و مرجعیت؛ سیاست و قدرت؛ هنر، ادبیات، و فرهنگ؛ مناسک؛ عرفان و تصوف؛ اماکن مذهبی و زیارت؛ انتظار و مهدویت. روش بهکاررفته در این اثر را باید روشی اسنادی و هرمنوتیکال دانست که نویسندگان مقالات مختلف بیشتر به شرح برداشتهای خود از یک کتاب و محتوای آن پرداختهاند.
“Critical Bibliography of Shiite Sociology” is a book in which the authors deal with the Shiite religion from a sociological point of view and with regard to the works published during the last seven decades. In each of the eight chapters of the book, the authors have examined one of the practical social issues of religion. In each chapter, one of the most investigative research articles is divided into topics according to characteristics such as the sociological study, the volume of the article, and the applicability of the postscripts. Due to the nature of group writing, the book does not have the necessary coordination in terms of content and subject matter. The authors of the book have tried to address the Shiite religion not from a theological, philosophical or jurisprudential point of view, but from its social aspect and the effects it has on society and cohesion among the people. The eight chapters of the book are as follows: Social History; Clericalism and Religious Authority; Politics and Power; Art, Literature, and Culture; Rites; Mysticism and Sufism; Religious Places and Pilgrimage; Expectation and Mahdism (Mahdawiyya). The method used in this work should be considered as a documentary and hermeneutical method in which the authors of various articles have further described their perceptions of a book and its content.
Machine summary:
٣. نقد شکلی کتاب در تهیۀ کتاب شناسی انتقادی نوزده نفر از دانشجویان مقطع دکتری رشـتۀ جامعـه شناسـی بـا سارا شریعتی همکاری کرده اند که کمیت همکاری آن ها در این کتاب به شرح زیر است : ـ سارا شریعتی با ٤ مقاله ؛ ـ فهیمه بهرامی با ٢ مقاله ؛ ـ یاشار دارالشفاء بدون مقاله ؛ ـ هادی درویشی با ٨ مقاله ؛ ـ آرمان ذاکری با ١١ مقاله ؛ ـ کمال رضوی با ٩ مقاله ؛ ـ زهرٔە سروش فر با ٨ مقاله ؛ ـ مهدی سلیمانیه با ٨ مقاله ؛ ـ الهام شهسوارزاده با ٦ مقاله ؛ ـ شیما غلام رضا کاشی با ٩ مقاله ؛ ـ فضۀ غلام رضا کاشی با ٥ مقاله ؛ ـ شیرین غلامیزادٔە بهبهانی با ١٠ مقاله ؛ ـ علیاشرف فتحی با ١٠ مقاله ؛ ـ فاطمۀ لطفی با ٧ مقاله ؛ ـ محسن حسام مظاهری با ١ مقاله ؛ ـ سمیۀ مؤمنی با ٦ مقاله ؛ ـ ندا میلانی با ١ مقاله ؛ ـ الهۀ نوری با ١ مقاله ؛ ـ مهدی یوسفی با ١ مقاله .
شریعتی در این بحث مقدماتی دین را به مثابۀ مسئله ای غیردینـی بررسـی کـرده اسـت و باور دارد که تشیع در ایران به دلیل حضورش در قدرت سیاسـی و درمقـام سیاسـت گـذار و آمیختگیاش با فرهنگ جامعه و سنت تاریخی دارای ویژگی منحصربه فردی شـده کـه آن را با زمینه های دیگر متفاوت میسازد (همان : ٢٦).