Abstract:
نامۀ 53 نهج‌البلاغه، عهدنامه‌ای از جانب امیرمؤمنان‌علی(ع) به والی مصر، مشهورترین سند شرح وظایف حاکمان و مدیران اسلامی است. در اهمیت این سند همین بس که طراحی ساختار و چینش محتوایش، نه به ابتکار سیدرضی که توسط خود امام صورت گرفته است. سیاست‌نامه‌ای که از یک‌سو شیوه‌ها و ابزارهای حفظ مشروعیت و اقتدار سیاسی عهده‌داران ادارۀ امور جامعه را تبیین و از سوی دیگر عوامل تضعیف و اضمحلال حکومت را بازگو می‌نماید و ترسیم‌کنندۀ اهداف، وظایف، شعارها و مبانی فکری حکومت اسلامی است. پژوهش حاضر، تحقیقی نظری از نوع توصیفی-اکتشافی است که به بررسی مضامین عهدنامه با روش تحلیل مضمون پرداخته است. در استخراج و کدگذاری مضامین و کشف روابط آن‌ها از نرم‌افزار MAXQDA استفاده شده است. استنباط روابط بینامضامینی، الگوی حکومتی-تربیتی امیرمؤمنان(ع) را دارای سه بعد رابطۀ حاکم با خدا، مردم و کارگزاران نشان می‌دهد. این سیاست‌نامۀ علوی، وظایف حاکم را حول این سه مقوله بیان می‌دارد. تدابیر و راهکارهای تحقّق این بایسته‌ها محورهای متعددی دارند. مقولۀ نخست به ضرورت خودسازی در قالب 13 محور نظیر ارتباط حاکم با خدا، پیروی از قرآن و سنت و مشورت صحیح می‌پردازد. مقولۀ دوم به مقبولیت مردمی و کارآمدی حاکم در قالب 9 محور نظیر مدارا با مردم، جلب حسن‌ظنّ و ادای حقوق‌شان اشاره دارد و مقولۀ سوم به تعامل حاکم با کارگزاران در قالب 5 محور می‌پردازد.
Letter 53 of Nahjul-Balaghah, an ordinance between Ali (A.S) and Egypt's governor, is the most famous document describing the duties of Islamic rulers. The significance of this document is that the design of the structure and arrangement of its content, not by the initiative of Sayyed Razi, was carried out by the Imam himself. The policy paper, which explains, on the one hand, the ways and means of preserving the legitimacy and political authority of the authorities responsible for the affairs of the community, and, on the other, reflects the factors of the weakening and destruction of the state and illustrates the goals, duties, the slogans and intellectual foundations of Islamic governance. This article is a descriptive-exploratory theoretical study that deals with the content of the treaty with its thematic analysis method. MAXQDA software is used to extract and codify themes and discover their relationships. The inference of relationships between themes illustrates Ali's governmental- educational model with 3dimensions: relationship with God, people and government brokers. This letter expresses the governing duties around these 3categories. The tactics and strategies to accomplish these tasks have many axes. Category1 deals with the necessity of self-realization in the form of 13axes, like ruling relationship with God, following Qur'an and Sunnah and correct consultation. Category2 refers to the popular acceptance and efficacy of governance in the form of 9axes, like tolerance with people, taking their good suspicion and paying their rights. Category3 deals with the interaction of leader with brokers in a 5axes format.
(
, 
, 
)
