Abstract:
امروزه سیاستهای شهرنشینی از الگوی رشد افقی به سمت رشد هوشمند تغییر کرده است که به ایده شهر فشرده منجر میشود. بلند مرتبه سازی بهعنوان یکی از روشهای ساخت شهرهای فشرده، برای استفاده حداکثر از فضا و منابع محدود، بسیار مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته است. اما عدم توجه به معیارها و ضوابط لازم برای مکان یابی صحیح این ساختمانها میتواند باعث بروز مشکلات متعددی در مناطق شهری و آینده شهرها گردد. لذا هدف این مقاله شناسایی معیارهای موثر در مکان یابی ساختمانهای بلندمرتبه منطقه 9 شهرداری مشهد با تاکید بر اصول نظریه رشد هوشمند شهری از جمله ایده شهر فشرده، کاربری ترکیبی، حفظ فضای باز و در نهایت بررسی پتانسیل منطقه به لحاظ بلندمرتبه سازی میباشد. لذا با استفاده از روش اسنادی و میدانی، 9 معیار در دوگروه کالبدی- فضایی و کیفیت محیطی برای بررسی مکانهای مناسب جهت بلندمرتبه سازی انتخاب شده است. همچنین از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP بهعنوان ابزار تعیین وزن معیارها و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS به عنوان ابزار تلفیق، تحلیل و نمایش دادههای مکانی در فرایند مکان یابی، استفاده شده است. از سطح کل منطقه (45617 قطعه) تعداد 1747 قطعه با مساحت 100 هکتار به ترتیب در اولویتهای اول و دوم، برای بلندمرتبه سازی پیشنهاد شده است. اما محدودههای پیشنهادی با آنچه در حال وقوع میباشد، متفاوت بوده و فرضیه مقاله مبنی بر عدم بکارگیری اصول و معیارهای مبتنی بر ایده شهر فشرده و متراکم، مورد تایید قرار گرفته است.
Nowadays, policies of urbanization have changed from horizontal growth pattern to smart growth that lead to the concept of compact city. Building high-rise structures as one of the compact city parts have been considered by city managers to maximum use of limited space and resources. But lack of consideration to criteria and principles of correct locating this kind of buildings can lead to problems to the future of cities .So, The aim of this article is to identify effective criteria in locating high-rise buildings in District 9 of Mashhad with emphasis on smart growth such as the idea of compact city, mixed land use, preserve open space and finally survey the region's potential in terms of building high-rise structures. Therefore, by using document and field research method 9 criteria on two physical - spatial and environmental qualities has been selected for suitable positions of this kind of buildings. Also The Analytical Hierarchy Process (AHP) as a tool to determine the weight of criteria and Geographic Information Systems (GIS) as a tool to collate, analyze and display spatial datain the process ofpositioningis used. From the whole surface area (45,617 pieces) the number of1747 pieces with a total area of 100 hectares is proposed respectively in the first and second priorities for high buildings. But the proposed boundaries is different with current situation and the hypothesis based on lack of proper attention to the principles and criteria of compact city, has been approved.
Machine summary:
لذا هدف این مقاله شناسایی معیارهای موثر در مکان یابی ساختمانهای بلندمرتبه منطقه 9 شهرداری مشهد با تاکید بر اصول نظریه رشد هوشمند شهری از جمله ایده شهر فشرده، کاربری ترکیبی، حفظ فضای باز و در نهایت بررسی پتانسیل منطقه به لحاظ بلندمرتبه سازی میباشد.
بنابراین در این مقاله با هدف شناخت ابعاد و معیارهای تاثیرگذار بر مکانیابی ساختمانهای بلند مرتبه در منطقه 9 شهرداری مشهد با تاکید بر اصول نظریه رشد هوشمند و نقش آن در الگوی شهر فشرده نه معیار در دو گروه کالبدی- فضایی و کیفیت محیطی تعیین شده است.
بنابراین با توجه به نسبی بودن تعریف ساختمان بلندمرتبه و تاثیر عامل زمان و مکان در این گونه ساختمانها، در مقاله حاضر با توجه به شرایط زمانی و مکانی شهر مشهد و منطقه نه شهرداری، ساختمانهای 10 طبقه و بیشتر که ارتفاع آن از سطح معبر مجاور بیش از 30 متر باشد جزو بناهای بلند در نظر گرفته شدهاند.
7% پروانههای صادر شده پنج طبقه و بیشتر بوده و در بین مناطق 13 گانه مشهد رتبه اول را در ساخت ساختمانهای بلند در سال 1390 به خود اختصاص داده است که نشان میدهد این منطقه در حال رشد و توسعه بوده و دارای پتانسیل بالا در زمینه جذب سرمایهگذاری در بلندمرتبه سازی میباشد (آمارنامه شهر مشهد، 1390).
(رجوع شود به تصویر صفحه) وضعیت تناسب کاربریهای پیشنهادی در طرحهای فرادستی منطقه در این سطح از بررسی، وضعیت تناسب کاربریهای پیشنهادی طرح تفصیلی که میبایست از لیست مناطق مناسب جهت احداث ساختمان بلند مرتبه حذف شوند، مورد بررسی قرار گرفته است.