Abstract:
شهرهای کشور ایران از لحاظ زمانی و مکانی و شاخص های فرهنگی اجتماعی ، در زمره شهرهای اسلامی قرار میگیرند و شهرها تنها از لحاظ ابعاد کالبدی و وجوه و مولفه های هویت ساز شهرهای اسلامی ( کاربریها، مظاهر معماری و ساختمانی، فعالیتهای شهری، خصوصیات تحرکی ، سیما و منظر شهر و از این قبیل ) در رده های مختلف قرار گرفته و حتی درون هر شهر ، شاهد بافتها و محلات متفاوت از لحاظ دارابودن هویت شهر اسلامی می باشد . لذا در این تحقیق سعی شده که با استفاده ا ز روش توصیفی –تحلیلی به بررسی تاثیرات کاربری های شهری ( مذهبی، فرهنگی، تجاری خدماتی) بر هویت شهر اسلامی و به طور خاص در منطقه یک شهر یزد با توجه به این مساله که در منطقه مورد مطالعه ، بخشهای تاریخی شهر بر اساس بی توجهی و شاید فقدان پاره ای از موارد و هسته های جدید و نوساز به دلیل ضعف در برنامه یزی و طراحی درست و اصولی و همچنین نادیده گرفتن هویت اصیل و دیرینه شهر ، شاهد از بین رفتن هرچه بیشتر و بیشتر هویت شهری و به دنبال آن شکل گیری بافتها و مناطق عاری از هرگونه هویت کالبدی، فرهنگی، اجتماعی و ... هستند، پرداخته شود . ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل ، نرم افزار GIS، برداشت میدانی ، مصاحبه و پرسشنامه می باشد و با استفاده از آزمون های آماری و روش تحلیل شبکه به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است . نتایج مطالعه نشان میدهد که ، بین تاثیر ویژگیهای کاربری بر هویت شهر اسلامی در منطقه یک، تفاوت معنیداری وجود دارد ، بیشترین تأثیر را کاربریهای مذهبی و در ویژگیهای بعد عینی و کمترین تأثیر را کاربریهای فرهنگی و در ویژگیهای بعد ذهنی در منطقه مورد مطالعه داشته اند.
The cities of Iran are considered Islamic in terms of temporal and social factors as well as sociocultural variables. Cities are divided into different categories only in terms of physical dimensions and identity-laden factors of Islamic cities (land uses, constructional and architectural manifestations, urban activities, dynamic feature, urban landscape and so forth) and it is not difficult to find a variety of urban tissues and neighborhoods with respect to the Islamic identity of the city. This study adopts a descriptive-analytical approach to investigate the effects of urban uses (religious, commercial, cultural, services) on the identity of Islamic city, particularly District 1 of Yazd city. It is because in the area under study, the historical parts of the cit, due to negligence or perhaps lack of some modern and new cores caused by improper and weak planning and design and ignorance of the long-standing and traditional identity of the city, have witnessed the deterioration of urban identity followed by the formation of districts and areas devoid of any cultural, social, and physical identity. The data collection instruments were GIS software, field observations, interviews, and questionnaires and the data were analyzed by statistical tests and network analysis method. The results of this study reveal a significant difference between the effects of land use features on the identity of Islamic city in District 1 of Yazd. The greatest influence was exerted by religious uses in concrete dimension and the lowest influence was imposed by cultural uses in the abstract dimension in the study area.
Machine summary:
پارهای از موارد مرتبط با پیشینه تحقیق عباتند از: گارسیواز (2012) در مقاله با عنوان موقعیت مساجد در شهرهای اسلامی و طراحی موقعیت آنها در شهرهای جدید، با تجزیه و تحلیل موقعیت و نقش مسجد بهعنوان یک عـــامل در شکـل گیری، تحول و توسعه شهرهای مسلمان نشین، از محلههای بسیاری به کل شهررا نشان می دهد، افشاری بصیر و گوران (1393) در مقاله بازشناسی مفهوم هویت در معماري و شهرسازي ایران (نـمـونه موردي یزد شهر بادگیرها) با به کار گیري روش توصیفی- تحلیلی و از طریق مطالــعه اسنادي و میدانی سعی کردند ضمن بازشناسی مفهوم هــویت در معماري سنتی ایران، یکی از عناصر مهم معماري سنتی (بــــادگیر) را بهصورت موردي مورد مطالعه قرار دهند، مودت و دیگران (1393) در مقاله بررسی شناخت صفات اندیشه دینی و فرهنگی در شهرهای اسلامی (نمونه موردی شهر یزد)"، بررسی مـــوضــوع صفات شهرهای اسلامی-ایــرانی و توسعــه فرهنگ در نمــونه استان یــزد پرداخته است حسینیزاده مهرجردی و میرنژاد (1394) در مقاله تبیین جایگاه مسجد جامع یزد در ایجاد حس مکان و هویت به فضای کــالبدی شهر با روش توصیفی تحلیلی بــه مطـــالعه مسجد جامع کبیر شهر یزد بهعنوان یکی از نمادهای مادی و معنوی و هویت بخش به کالبد شهر که همچنان مورد توجه شهروندان است پرداختــه و طبق نتایــج این پژوهـش، عناصر معماری مسجد مذکور، نوع مکانیابی بنا به ویژه در راستای قبله، ویژگیهای کیفی اجزای بنا مثل مصالح، رنگ و...