Abstract:
این پژوهش به دنبال «بررسی تاثیرات شبکههای اجتماعی مجازی و پیامدهای آن» است که به روش مصاحبه با 11 نفر از کارشناسان و صاحبنظران حوزه رسانه بهصورت کیفی و نمونهگیری هدفمند انجام شده است. در این مطالعه، شش مولفه «تاثیرات شبکههای اجتماعی مجازی بر روابط خانوادگی و اجتماعی»؛ «تاثیرات بر وضعیت جسمی، روانی و تحصیلی افراد»؛ «تاثیرات بر وضعیت فرهنگی جامعه»؛ «تاثیرات بر حریم خصوصی افراد»؛ «میزان صحت و درستی مطالب منتشر شده در شبکههای مجازی» و «پیامدهای مثبت یا منفی این شبکهها» بررسی شد. یافتهها نشان میدهد که آرای کارشناسان بر تاثیرات مثبت و منفی استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی تاکید داشته است؛ هر چند که در این زمینه ما با دیدگاههای گاه متعارضی نیز روبهرو هستیم. در مورد آثار شبکههای اجتماعی مجازی بر روابط خانوادگی و اجتماعی افراد، مهمترین نتایج حاصل، نشان از افزایش مشارکت اجتماعی و توسعه جامعه مدنی؛ دوری عاطفی فرزندان از والدین؛ تضعیف نهاد خانواده؛ بروز اختلافات خانوادگی و دوستیابی نامتعارف دارد. با بررسی دیدگاههای کارشناسان درباره «اصل صحت و درستی مطالب منتشر شده در شبکههای مجازی» به این نتیجه رسیدیم که میزان اعتماد، بستگی به میزان استنادپذیر بودن مرجع محتوا دارد و بدون توجه به اصالت هیچ شبکهای، نمیتوان آن را مورد اعتماد دانست. مطالب شبکههای مجازی و اجتماعی که از منابع رسمی منتشر شود، قابل اعتماد هستند و تنها راه تشخیص اصل صحت و درستی، لزوم افزایش سواد رسانهای در بین مخاطبان و کاربران است. مهمترین پیشنهاد این است که در مقابل کنش نفوذ و بهکارگیری شبکههای اجتماعی بهترین اقدام، تلاش برای ارتقای سواد رسانهای شهروندان یعنی شناخت و آگاهی از کاربردها و محتوای این شبکهها و همچنین پیامدهای حاصل از آن است.
Machine summary:
با وجود قابليت هاي گسترده شبکه ها، اين موضوع مهم و نوپديده در کشور ما مغفـول مانده است و همچنين به دليل مشارکت کم مردم در عرصه هـاي عمـومي، شـبکه هـاي اجتماعي مجازي به عنوان فضايي تلقي ميشوند که کاربران ايراني مشارکت فعالي در آن دارند و از اين طريق به تبادل اطلاعات و ارتباطات خود در زمينـه هـاي متنـوعي ماننـد مذهبي، اجتماعي، سياسي و ...
در ابتـدا «وب ١»، دنيـاي اطلاعـات را در فواصـل زمـاني سال هاي ١٩٩٠ تا ٢٠٠٠ متحول سـاخت و بـا ايجـاد دسترسـي همگـاني بـه اطلاعـات مختلف بدون هيچ گونه محدوديتي ، در دنياي فيزيکي انقلابي شگرف در زمينه دسترسي به اطلاعات و پيشرفت علم ايجاد کرد و پس از آن «وب ٢» و وب سـايت هـاي دوسـويه و شبکه هاي اجتماعي مجازي از سال ٢٠٠٠ تاکنون دنيـاي ارتباطـات را چنـان دگرگـون ساخته اند که کاربران اين بار ضمن دريافت پيام ، خود به شخصه به خوراکدهي سايت ها و وبلاگ ها اقدام ميکنند.
هرچند شبکه هاي اجتماعي واژه اي است که بـراي ناميـدن گروهـي از افـراد بـه کـار مي رود که در ميان خود ارتباطات وسيع تر و مستمر دارند و يک حلقه منسجم ارتباطاتي را تشکيل مي دهند؛ اما اين واژه امروزه عمدتا براي ناميدن پايگاه هـاي اينترنتـي بـه کـار مي رود که افراد با عضويت در آن امکان دستيابي بـه اطلاعـات سـاير اعضـا، آشـنايي بـا علايق آنها، به اشتراکگذاري توليدات متني ، صوتي و تصويري و نيز تشکيل گـروه هـايي براساس علايق مشترک با برخي از ديگر اعضاي پايگاه را پيدا مي کنند (همان : ٣٢).