Abstract:
مساله احکام مرتبط با وسواسی به طور معمول ذیل مباحث کثیرالشک بررسی شده است؛ در حالی که وسواس جنبه دیگری هم دارد و آن سریع القطع بودن او نسبت به حیطه وسواس است. این مطلب قطع وسواس را نیز از جهت ماهیت ذیل مباحث و احکام قطع قطاع قرارمیدهد. قطع شخص وسواسی از این جهت که قطاع است اگر در موارد قطع موضوعی باشد حجیتی نخواهد داشت؛ زیرا قطع ماخوذ در موضوع احکام، منصرف از قطعهای غیر متعارف مانند وسواسی است. در مواردی هم که قطع طریقی باشد عدم اعتبار شارع به قطع و ردع از آن از جهت ثبوتی و عقلی ممکن نیست زیرا موجب تناقض است؛ ولی از آنجایی که حجیت، مشتمل بر معذریت و منجزیت است جنبه معذریت از حجیت قطع وسواسی را میتوان از آن سلب کرد؛ زیرا محذور تناقض در مورد سلب آن وجود ندارد و ادله اثباتی نیز بر عدم تایید قطع وسواسی توسط شارع موجود است. بنابراین طبق ادله نقلی و استظهارات، قطع وسواسی مصداق قطاع بوده و بالجمله حجیت ندارد.
Machine summary:
در مواردی هم که قطع طریقی باشد عدم اعتبار شارع به قطع و ردع از آن از جهت ثبوتی و عقلی ممکن نیست زیرا موجب تناقض است؛ ولی از آنجایی که حجیت، مشتمل بر معذریت و منجزیت است جنبه معذریت از حجیت قطع وسواسی را میتوان از آن سلب کرد؛ زیرا محذور تناقض در مورد سلب آن وجود ندارد و ادله اثباتی نیز بر عدم تأیید قطع وسواسی توسط شارع موجود است.
نکتهای که لازم است به نظر ایشان افزود، اینکه بهتر است گفته شود حجیت از لوازم کلام مقطوع مولا است نه تمام احکام او که غیر مقطوعات را نیز شامل شود در واقع در قطع به حکم مولا حجیت برای مقطوع است نه خود قطع؛ یعنی وقتی مولویّت مولا محرز و یقینی گردید، پس تمام احکام مولا که به آن قطع پیدا شده درحق عبد منجّز و قطعی میگردد؛ در واقع قطع، مصادیق احکام مولا را مییابد و خودش فینفسه به جز کاشفیّت و واسطهگری ارزشی ندارد؛ به بیان دیگر کبرای ما به حکم عقل، وجوب تبعیّت از مولا است و صغری، قطع به داخل بودن این حکم در شریعت(دستورات مولا) میباشد؛ پس منجزیّت قطع به معنای این است که حکمی را داخل در موارد حقالطاعه مولا نماییم.
ولی در مورد امکان سلب حجیت قطعبحثها و اختلافاتی وجود دارد که عمده آن در قطع طریقی است و ما نیز صرفاً در آن حیطه بحث میکنیم؛ سلب حجیت قطع قطاع بدین معناست که شارع بگوید هرچند قطاع، قطع دارد به حکم یا موضوعی، لکن برای او ترتیب اثر دادنبر این قطع لازم نیست یا در برخی موارد جایز نیست.