Abstract:
روایتشناسی در دهههای اخیر با ارائۀ نظریّههای گوناگون بیش از پیش مورد توجّه قرار گرفته و دستکم در ادبیّات داستانی از جهات بسیاری راهگشا بوده است. در این رابطه، یکی از نظریّهپردازان برجسته، ژرار ژنت نام دارد که با تکیه بر مقولۀ لحن، تحوّل مهمّی در روایتشناسی پدید آورده است. کاربست مبانی آراء ژنت در داستانهای فارسی، بخشهای نوینی از هنرنمایی نویسندگان را آشکار میکند. در حوزۀ ادبیّات داستانی کلاسیک فارسی، مولوی چهرهای ممتاز است. او در مثنوی بسیاری از موضوعات اخلاقی، عرفانی و دینی را در قالب داستان تشریح کرده است. در مقالۀ پیشرو، با روش توصیفی- تحلیلی، تکنیکهای روایی بهکاررفته در حکایت اعرابی درویش و ماجرای زن با او و لحن آن با رویکرد به آراء ژنت، کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که زمان غالب روایت، همزمانی و کانون مکان روایت پربسامد، من- قهرمان بوده است. دیگر آنکه، تکگویی درونی تنها مؤلّفهای بوده که در داستان دیده نشده است. این امر، بیانگر برونگرایی شخصیّتها و کنشگری آنها در دنیای واقعی است.
Machine summary:
«بررسي لحن روايت در داستان اعرابي درويش و ماجراي زن با او؛ بر پايۀ نظريۀ کانون روايت ژرار ژنت » حسين قاسميفرد١، دکتر سيد حسين سيدي 2 چکيده روايت شناسي در دهه هاي اخير با ارائۀ نظريه هاي گوناگون بيش ازپيش مورد توجه قرارگرفته و دست کم در ادبيات داستاني از جهات بسياري راه گشا بوده است .
ضرورت و اهميت تحقيق بررسي و تحليل داستان اعرابي درويش و ماجراي زن با او، بر اساس نظريۀ کانون روايت ژنت باعث ميشود اين حکايت در قالب يک ديدگاه منسجم و علمي سنجيده شود و نتايج به دست آمده به دوراز تشتت آراء و اظهار نظرات شخصي باشد.
هم چنين ، عدم توجه به شگرد پيشازمان رخدادي به اين معناست که راوي به پويايي ذهني مخاطبان اهميت ميدهد و درصدد تقويت کنش گري ذهني گروه هدف است بعد سه روز دگر از جان ستان آفتي آيد که دارد سه نشان رنگ و روي جمله تان گردد دگر رنگ رنگ مختلف اندر نظر روز اول رويتان چون زعفران در دوم ور سرخ هم چون ارغوان در سوم گردد همه روها سياه بعد از آن اندر رسد قهر اله (مولوي، ١٣٩٠، ج ١: ١١٤) در بخش تعيين کردن زن طريق طلب روزي کدخداي خود را و قبول کردن او، راوي از زبان زن اعرابي رويدادهايي را که در آينده با پيوستن شوي به درگاه خليفه به وقوع ميپيوندد، بازگو ميکند که اين نوع از روايت ، پيشازمان رخدادي به شمار ميرود.