Abstract:
نسخههای خطی گنجینههای ارزشمندی است که از جایگاه ویژهای در معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر کشوری برخوردار است؛ زیرا این نسخ بهطور مستقیم نشاندهندۀ اندیشه و دیدگاه حاکم بر یک ملت و قوم در ابعاد مختلف است. یکی از این گنجینهها نسخۀ خطی مجمعالشعرا اثر امیر رستم خوریانی متعلق به قرن نهم هجری است و شامل 25800 بیت از شعر شعرا بر اساس حروف الفباست و بهصورت تکنسخه در کتابخانۀ مجلس به شمارۀ نسخۀ 530 نگهداری میشود. این نسخه بهصورت جُنگ بوده و دربردارندۀ اشعار بسیاری از شاعران شناختهشده و ناشناختۀ ادب فارسی است. در مجمعالشعرا که در دورۀ تیموری کتابت شده، از بیش از ۴۴ شاعر، اشعاری آورده شده است. برخی از این شاعران همچون ناصرخسرو، کمالالدین اسماعیل، خاقانی، عطار، مولانا، سعدی، حافظ، خواجوی کرمانی و... کاملاً شناخته شدهاند و دیوان اشعار آنها تصحیح شده و برخی همچون ناصر بخاری، کاتبی، بساطی، خیالی، مغربی و... کمتر شناخته شدهاند که دیوان عدهای از آنها تصحیح شده و از دیوان برخی دیگر از شاعران، اشعاری بهصورت پراکنده باقی مانده است. در نهایت برخی همچون کمال هاشمی و قانی کاملاً ناشناخته ماندهاند که ظاهراً دیوان اشعار هیچکدامشان تصحیح نشده است. بنابراین، تصحیح این نسخه از جهت شناخت شاعران کمترشناختهشده یا شاعران ناشناخته، بسیار حائز اهمیت است.
Machine summary:
یکـی از ایـن گنجینـه هـا نسخۀ خطی مجمع الشعرا اثر امیر رستم خوریانی متعلق به قرن نهم هجـری اسـت و شـامل ٢٥٨٠٠ بیت از شعر شعرا بر اساس حروف الفباست و بـه صـورت تـک نسـخه در کتابخانـۀ مجلس به شمارٔە نسـخۀ ٥٣٠ نگهـداری مـیشـود.
برخی از این شاعران شهرت فراوانی دارند و در زمرٔە شاعران شناخته شده اند و دیوان اشعار آن ها تصحیح شده است ، مانند کمال الدین اسماعیل ، خاقانی، ناصرخسـرو، سـعدی، عطـار، مولانا، خواجوی کرمانی، حافظ و...
لقب او را تقیالدین کاشی «حسام الدین »، نوشته و استاد فقیـه سـعید نفسی (نفیسی، ١٣٤٤: ٢٩٧) (نظام الدین ) ضبط کرده و دولتشاه (دولتشاه سـمرقندی، ٨٩٢ق : ٤٢١) مطلقاً ذکری از آن نکرده است ، وی در اشعارش «رستم » تخلص میکرده ، چنان کـه در نمونه های آثارش خواهید دید: بر خاک آستان تـو رسـتم نهـاده روی بیــرون ز آب دیــده نــدارد توســلی رستم خوریانی مانند چند تن از شاعران اوایل عهد تیموری از تربیت یافتگان قرن هشـتم هجری است .
این نسخۀ ارزشمند که تاکنون تصحیحی از آن صورت نگرفته ، مربوط بـه دورٔە تیمـوری اسـت و ٢٥٨٠٠ بیـت دارد کـه در آن ، اشـعاری از شـاعران مختلـف در قالب هایی چون غزل ، قصیده ، مثنوی و رباعی گردآوری شده است .
کمال الدین هاشـمی یکـی دیگر از شاعران ناشناس این نسخه ، در قرن هشتم هجری میزیسته و از جمله شاعران فرقۀ حروفیه بوده است .