تعلیم اللغة العربیة فی جامعة الإمام الصادق (ع) (دراسة فی طرق التدریس والنشاطات اللاصفیة) Journal Article

دراسات فی تعلیم اللغة العربیة و تعلمها الشتاء و الربيع 1441 - العدد 7 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎20 page(s) - From 29 to 48 )

Keywords: دانشگاه امام صادق (ع ) فعالیت های فوق برنامه روش های تدریس آمــوزش زبــان عربــی بــه غیــر عرب زبانــان تعلیم اللغة العربیة للناطقین بغیرها طرق التدریس النشاطات اللاصفیة جامعة الامام الصادق (ع) imam sadiq university Teaching Arabic language to non-Arabic speakers Extra-curricular activities Teaching Methods

ar fa en

Abstract:

مما لا شک فیه أن دراسة منهج تعلیم اللغة العربیة فی الجامعات التی تولی عنایة بالغة للمهارات اللغویة حیث یمکن اعتبارها نموذجا تساعدنا علی رفع مستوی تعلیم اللغة العربیة فی جامعاتنا المختلفة والتغلب علی ضعف الطلاب فی المهارات اللغویة للغة العربیة فی جامعاتنا المختلفة. تحاول هذه الدراسة أن تسلط الضوء علی تعلیم اللغة العربیة فی جامعة الإمام الصادق (ع) معتمدة علی المنهج الوصفی- التحلیلی والمنهج المسحی. وقد استخدمت الدراسة أداتی الاستبانة والمقابلة لجمع البیانات والمعلومات من الأساتذة والطلاب. والجدیر بالذکر أن تعلیم اللغة العربیة فی جامعة الإمام الصادق (ع) مرّ بمراحل ثلاث، ففی المرحلة الأولی والثانیة، وقد تم جمع البیانات المخصصة للمرحلتین الأولی والثانیة عن طریق إجراء المقابلات مع أساتذة هذه الجامعة ومن بینهم مؤسس قسم تعلیم اللغة العربیة فی الجامعة الدکتور حامد صدقی؛ وأما فیما یختص بالمرحلة الثالثة فقد اختیرت عینة الدراسة من 163 طالباً و10أساتذة من الذکور (قسم الرجال)، من هذه الجامعة. وتم توزیع الاستبانات على الفئتین لجمع البیانات والمعلومات. ودلتّ نتائج الدراسة علی أنّ الترکیز علی دور الطالب النشط والمشارک فی العملیة التعلیمیة-التعلمیة ووجود الحافز القوی لدی الطلاب یعدان من أهم أسباب نجاح تعلیم اللغة العربیة فی المرحلتین الأولی والثانیة. وأظهرت النتائج المخصصة للمرحلة الثالثة أن الطریقة السمعیة- الشفویة هی من أکثر استخداماً للتدریس، کما أن إستراتیجیة السؤال والجواب أکثر استخداماً من الإستراتیجیات الأخری وترکز هذه الإستراتیجیة علی دور الطالب النشط فی الصف؛ واستنتجت الدراسة أیضاً أن للنشاطات اللامنهجیة تأثیراً کبیراً فی تعلیم اللغة العربیة فی هذه الجامعة وضعف دوافع الطلاب وقلة النشاطات اللامنهجیة فی المرحلة الأخیرة أدّیا إلی أن تکون هذه المرحلة أقلّ نجاحاً من المرحلتین السابقتین.

دانشــگاه امــام صــادق (ع ) یکــی از مهم تریــن دانشــگاه های ایــران بــه شــمار مــی رود کــه آمــوزش زبـان عربـی در ایـن دانشـگاه جایـگاه ویـژه ای دارد و بـا وجـود اینکـه رشـتۀ زبـان و ادبیـات عربـی در ایــن دانشــگاه وجــود نــدارد، توجــه ویــژه ای بــه آمــوزش زبــان عربــی و مهارت هــای زبانــی می شـود. ایـن پژوهـش می کوشـد بـا اسـتفاده از روش پیمایشـی ، آمـوزش زبـان عربـی را در دانشـگاه امـام صـادق مـورد بررسـی قـرار دهـد. ابزارهـای مورداسـتفاده بـرای گـردآوری اطلاعـات ، پرسشـنامه و مصاحبـه اسـت . شـایان ذکر اسـت آمـوزش زبـان عربـی در دانشـگاه امـام صـادق (ع ) سـه مرحلـه را گذرانـده اسـت کـه در مرحلـۀ اول و دوم بـه مصاحبـه بـا اسـتادان ایـن دانشـگاه ، ازجملـه حامـد صدقـی ، مؤسـس بخـش زبـان عربـی در ایـن دانشـگاه ، پرداخته شـده اسـت و در مرحلـۀ سـوم ، ١٦٣ نفـر از دانشـجویان و ده نفـر از اسـتادان (واحـد بـرادران ) ایـن دانشـگاه انتخـاب شـدند. پرسشـنامه در بیـن دو گـروه بـرای جمـع آوری اطلاعـات توزیـع شـد. نتایـج پژوهـش گویـای ایـن اسـت کـه مهم تریــن عوامــل موفقیــت آمــوزش زبــان عربــی در دورة اول و دوم ، نقــش فعــال دانشــجویان و مشــارکت در رونــد یادگیــری و انگیــزة قــوی در آنهــا بــوده اســت ؛ همچنیــن در دورة ســوم ، روش شـنیداری - گفتـاری بیشـتر از دیگـر روش هـا در تدریـس کاربـرد داشـته و راهبـرد سـؤال و جـواب بیشــتر از دیگــر راهبردهــا استفاده شــده کــه ایــن راهبــرد نیــز بــر فعالیــت دانشــجو در کلاس تأکیــد دارد. نتایــج همچنیــن نشــان می دهــد کــه اســتفاده از فعالیت هــای فوق برنامــه ، تأثیــر زیــادی در آمــوزش زبــان عربــی در ایــن دانشــگاه داشــته اســت و ازجملــه دلایــل کاهــش موفقیــت آمــوزش زبـان عربـی در دورة سـوم نسـبت بـه دورة اول و دوم ، ضعیـف شـدن انگیـزة دانشـجویان و کمبـود فعالیت هــای فوق برنامــه اســت .

Imam Sadiq University is one of the well-known universities in Iran, which has a special stand in terms of teaching Arabic language. And although there is no Arabic language and literature major at the university, it pays close attention to teaching Arabic language skills. This research examines Arabic language teaching at Imam Sadiq University using a survey method. The tools used to gather information are questionnaires and interviews. Teaching Arabic language at Imam Sadiq University was investigated at three stages. In the first and second stages, interviews with the professors of this university, including the founder of the Arabic language department was conducted. At the third stage, 163 students and10 professors (mens’ unit) were selected. The questionnaire was distributed among the two groups to gather information. The results showed that the most important factors in the success of Arabic language teaching in the first and second levels have been the active role of students and participation in the learning process and strong motivation. Also, at the third level, the Audio-lingual method was used more in teaching than other methods and Q&A strategy was used more than other strategies. The result also showed that the use of extra-curricular activities have a great impact on the education of Arabic language at the university, and reducing of extra-curricular activities is among the reasons for weakening students’ motivation and failure of Arabic language teaching courses at the third level compared to the first and second.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: