Abstract:
بازشناسی منطق طبقهبندی انواع آسیبهای اجتماعی از منظر قرآن و روایات مسئلة مهمی است که کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با چه ملاک یا ملاکهایی میتوان به چنین هدفی دست یافت؟ تأمل در آیات و روایات نشان میدهد که سلسلهمراتبی از انحرافات وجود دارد که با ملاکهای متکثری میتوان آنها را طبقهبندی کرد. شدت و اهمیت نهی از یک موضوع، اصرار بر انجام ناهنجاری و گناه، ترویج و آشکار کردن آن در جامعه و کوچک شمردن آن از معیارهایی است که در روایات بهعنوان معیار تصریح شده است. قدر مشترک آنها این است که هر گناهی که نشاندهندة بیمبالاتی فردی در تعبد و تقید دینی او باشد یا ارتکاب آن تضعیف ارزشها را در جامعه به دنبال داشته باشد، جزء ناهنجاریهای بزرگی است که از آن به گناه کبیره یاد میشود. به علاوه، برای فهم حکمت و ملاک شدت نهی از یک ناهنجاری در اسلام، میتوان استکبار ورزیدن در برابر دین، آنچه سبب تغییر هویت اسلامی فرد و جامعه شود و تضعیف توانمندیهای جامعه از جمله ملاکهایی است که میتواند مجموعهای از انحرافات و آسیبهای اجتماعی را در ذیل خود طبقهبندی کند.
The recognition of the logic of categorizing social harm types from the point of view of the Qur'an and narrations is an important issue that has been underestimated. What criteria are required to achieve this purpose. Thinking in verses and narrations shows that there is a hierarchy of deviations that can be categorized by many criteria. The criteria that exist in the narrations include intensity and importance of prohibition one subject, insisting on sin, disclosing it in society, and minimizing it. Some sins indicate that individual is not committed to religious beliefs. These sins also undermine the values of society. In fact, Their common aspect is that they are mortal sin, because it causes major disruptions in society. Moreover, some categorical criteria of social deviations and social harms include enmity against religion that changes the individual's identity and society, weakens the capabilities of society.
Machine summary:
به علاوه، برای فهم حکمت و ملاک شدت نهی از یک ناهنجاری در اسلام، میتوان استکبار ورزیدن در برابر دین، آنچه سبب تغییر هویت اسلامی فرد و جامعه شود و تضعیف توانمندیهای جامعه از جمله ملاکهايي است که میتواند مجموعهای از انحرافات و آسیبهای اجتماعی را در ذیل خود طبقهبندی کند.
هر نوع رفتاری که مصداق گزینش ولایت غیرالهی باشد، در رتبه بالای آسیب اجتماعی قرار دارد، لذا قرآن کریم با این ملاک حتی بین خویشاوندان مرزکشی میکند که اگر کفر را برگزیدند با آنها رابطه ولايی برقرار نکنید و آنگاه تهدید کرده که اگر کفّه ولایت الهی شما سنگین نباشد و خویشان و اموال خودتان مهمتر و محبوبتر از خدا و رسول او و جهاد در راه خدا باشد منتظر امر الهی (عذاب) باشید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ آبَاءكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاء إَنِ اسْتَحَبُّواْ الْكُفْرَ عَلَى الإِيمَانِ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ قُلْ إِن كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَآؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُم مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ» (توبه: 23-24).
بسیاری از انحرافات بزرگ اجتماعی ذیل این ملاک طبقهبندی شده و به شدت مورد نهی و مذمت الهی قرار گرفته است؛ انحرافاتی از قبیل دوست داشتن کافرین و کمک به آنها، پذیرش حکومت و سلطه کافرین، پیروی از فرهنگ و ارزشهای کافرین به حدی که قرآن کریم چنین تغییر هویتی را هشدار میدهد که اگر ولایت آنها را بپذیرید جزو آنها میشوید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَ النَّصَارَى أَوْلِيَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَ مَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ» (مائده: 51).