Abstract:
این پژوهش به مقایسه اقدامات، اهداف و نوع حامیان هنری دورههای ایلخانی و تیموری میپردازد. پرسش پژوهشی این تحقیق عبارت است از: به لحاظ نوع حامیان هنری، اقدامات و اهداف آنان چه تفاوتها و شباهتهایی میان دو دوره وجود دارد؟ این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانهای صورت گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که، در دوره ایلخانی کار حمایت هنری بر عهده سه دسته وزرای دیوانی، دانشمند-روحانی و صاحب منصبان وابسته به دربار بود. هدف اصلی این وزرا حفظ فرهنگ، هنر و تمدن ایران بود و برای نیل به این هدف اقدامات مهمی را که تا آن زمان بیسابقه بود انجام دادند. در عهد تیموری شاهان، شاهزادگان، امیران و وزرای تیموری، که دو گروه حامی هنر این عصر بودند، در فرهنگ ایرانی رشد یافته بودند پس دیگر سعی در جهت حفظ این فرهنگ نداشتند بلکه تمام تلاش خود را بکار میبستند تا با حمایت از انواع هنرها و مبادرت ورزیدن به کارهای هنری به اهدافی نظیر جاودانسازی نام و نشان خود و نمایش قدرت برسند. در نهایت میتوان چنین نتیجه گرفت که میان اقدامات و اهداف حامیان دو دوره تشابهاتی وجود دارد اما تفاوتهای میان نوع حامیان در این دورهها، چشمگیرتر است
This research compares proceedings, goals and different kinds of art patronages in Ilkhanid and Timurid period. So this research proves that there are similarities between proceedings and targets for growing and improving work of art in two periods. Proceedings like developing agriculture, gathering artists from whole part of empire regions and constructing workshops. But types of patronages are different. Art patronages of Ilkhanid dynasty are divided in three groups; Divani viziers, scientist-religious viziers and officials who are related to court in some cities where were far from capitals like Baghdad or Maragha. In Timurid time, we face with two kind of sponsors; kings and princes are located into first group and viziers and emirs situate in second group. The goal of this research is studying various kind of art patrons, proceedings, goals and introduce several art patrons of each period. Investigative question this research is; what kind of differences and similarities is there between Ilkhanid and Timurid from the aspect of proceedings, goals and different kinds of art patronages? This essay is done with descriptive-analytic method and use of library sources. Research conclusions specify that in Ilkhanid time, producing work of art was performed by three groups; Divani viziers, scientist-religious viziers and officials who are related to court. Main target of these vizier was protection and preservation of Iranian culture, art and civilization that for achieving this main goal, they did several activities which were unexampled until that time. In Timurid time, the act of art patronage fulfilled with more power and intension because kings and princes, viziers and emirs who was two groups of art patrons, grew in Iranian culture so they don’t want to preserve this culture rather they try to achieve their goals with doing and sponsoring art work. Goals like eternize their name in history and demonstrate their power. Finally, we can conclude that similar proceedings and goals existed in two periods but art patrons were differed.
Machine summary:
در عهد تیموری شاهان، شاهزادگان، امیران و وزرای تیموری، که دو گروه حامی هنر این عصر بودند، در فرهنگ ایرانی رشد یافته بودند پس دیگر سعی در جهت حفظ این فرهنگ نداشتند بلکه تمام تلاش خود را بکار میبستند تا با حمایت از انواع هنرها و مبادرت ورزیدن به کارهای هنری به اهدافی نظیر جاودانسازی نام و نشان خود و نمایش قدرت برسند.
در کنار اینها اقدامات دیگری مانند ایجاد امنیت و ثبات سیاسی، رونق اقتصادی از طریق غارت منابع ممالک مفتوحه، آزادی مذهبی و اهتمام به تصوف، ساخت مدارس و کارگاههای علمی، دینی و هنری، تشکیل مجالسی با حضور هنرمندان و حامیان، جمعآوری هنرمندان از سراسر مملکت و همچنین از کشورهای فتح شده، دادن اختیار به وزرا و امیران برای انجام فعالیتهای هنری، وقف و معافیت مالیاتی تامین کننده اهداف حامیان بود.
ایجاد امنیت و ثبات سیاسی، رونق اقتصادی از طریق غارت منابع ممالک مفتوحه و ایجاد نظام گسترده داد و ستد در درون و بیرون از کشور، آزادی مذهبی و اهتمام به تصوف، حمایت از علوم و دانشمندان و ساخت مدارس و کارگاههای علمی، دینی و هنری، تشکیل مجالسی با حضور هنرمندان و حامیان (کاوسی، 1389: 22-26)، جمعآوری هنرمندان از سراسر مملکت و همچنین از کشورهای فتح شده، بازگذاردن دست وزرا و امیران برای انجام فعالیتهای هنری، وقف، معافیت مالیاتی، واگذازی زمینهایی موسوم به سیورغال1، توسعه کشاورزی و تهیه و ساخت آثار هنری در اندازههای عظیم از جمله اقداماتی بود که حامیان برای ایجاد بستری مناسب در جهت رشد هنر و فرهنگ در جامعه صورت میدادند.