Abstract:
تجلی هویت بهعنوان سرچشمة معنا و پاسخ به کیستی و چیستی حقیقت انسانها در ساحتهای مختلف، معنابخش زندگی آنهاست. کشف نگاه قرآن به این حقیقت و واکاوی مشخصهها و اوصاف اصلی آن ـ که بازنمایی صفات ذاتی انسانها در عرصههای گوناگون است ـ میتواند به بسیاری از مباحث مرتبط با عناصر ارزشی و هنجاری انسان پاسخ دهد و مسیر روشنی را برای حل برخی معضلات مربوط به آن، از جمله تناقضهای هویتی، ارائه کند؛ چون مسئلة هویت، پیش از توصیفی بودن، مسئلهای وجودشناختی است. از افق آیات، سعی شده است تقریری جدید از دلایل نظری مربوط به آن، برای ترسیم وابستگی افراد به جایگاه و منزلت خویش ارائه شود. اینکه در منطق وحی، درونمایة هویت، منشا اصلی و نیز مرجع تشخیص آن چیست و در طی چه بافتاری تعریف و تحلیل میشود، از دغدغههایی است که در این مقاله تلاش میشود با استفاده از آیات و تفاسیر بدان پرداخته شود. این مقاله با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و بهلحاظ ماهیت روش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است که از طریق روش اسنادی، دادههای لازم استخراج و یافتههای آن تحلیل و تفسیر شدهاند.
Manifestation of identity as the source of meaning and response to who and
what is the truth of human beings in various fields is significant for their lives.
Finding the Qur'an's view of this fact and analyzing its main descriptions and
characteristics is the representation of the inherent qualities of human beings in
various fields – it can answer many topics related to human value and
normative elements, and provide a clear path to solving some of the problems
involved, including identity contradictions; because the issue of identity before
being descriptive is a matter of ontology. an attempt has been made to present a
new exposition of the theoretical reasons related to it, to draw people's
dependence on their position and dignity from the horizon of the verses. One of
the concerns of the logic of revelation, the content of identity, the original
source, and the source of its recognition, and the context in which it is defined
and analyzed, is addressed in this study, using verses and exegesis. This study is
based on library studies and in terms of the nature of the method is descriptiveanalytical,
which has been obtained through the documentary method, the
necessary data have been gotten and its findings have been analyzed and
interpreted.
Machine summary:
کشف نگاه قرآن به این حقیقت و واکاوی مشخصهها و اوصاف اصلی آن ـ که بازنمایی صفات ذاتی انسانها در عرصههای گوناگون است ـ ميتواند به بسیاری از مباحث مرتبط با عناصر ارزشی و هنجاری انسان پاسخ دهد و مسیر روشنی را برای حل برخی معضلات مربوط به آن، از جمله تناقضهای هویتی، ارائه كند؛ چون مسئلة هویت، پیش از توصیفی بودن، مسئلهای وجودشناختی است.
تمایز و تشابه هنگامي متصور است که فرد یا شیء، یا افراد و اشیاي دیگر مدنظر گرفته شود و مرزبندیهای حدوداً مشخصی میان آنها وجود داشته باشد؛ بهطوریکه بدون وجود دیگری، امکان معنایابی هرگز فراهم نخواهد بود؛ ازاينرو میتوان گفت: چون «هویت» منبع تولید معنا و تجربه برای افراد است که با تکیه بر تشابه و تمایز در جهان اجتماعی انسانها حاصل میشود، پس اغلب بهصورت اجتماعی و در رابطه با اجتماع ظهور مییابد و ازآنجاکه شاکلهسازِ آن مجموعهای از ویژگیهای فرهنگی است، نمیتواند فارغ و مستقل از اجتماع صورتبندی شود؛ حتی «هویت فردی» ـ از آن روي که معنای «خود» در انسان، در حیطة اجتماعی ساخته میشود ـ جدا از سپهر اجتماعی قابل تصور نیست.
نگرش قرآن به هویت، نه یکسویه، بلکه دارای ویژگیهای هستیشناختی و معناشناختی است؛ در نتیجه، بخش عمدهای از آن میتواند محصول تجربة انسان در جهان و ارجاعاتی از دنیای زندگی باشد و در این چارچوب معنا یابد؛ یعنی فرد در فرایندهای اجتماعی است که به یک هویت خاص منتسب میشود.