Abstract:
به اتفاق جمهور مفسران، سورۀ «انسان» در مدینه و آیات آغازین آن در شان اهلبیت رسولالله علیهم السلام علی نازل شده است. افرادی همچون ابنتیمیه و وهابیان تابع او، درصدد این رویکرد برآمدند که سند و دلالت این روایات را مورد خدشه قرار دهند. نگارنده در این تحقیق کوشیده است تا اولا، مدنی بودن این آیات را اثبات کند و ثانیا، بنیادیترین شبهههای دلالی این روایات را پاسخ دهد. دستاورد پاسخها، اثبات این مطلب است که امامعلی علیه السلام، به همراه خانوادهاش و فضه، در مدینه با رضایت باطنیشان غذای خود را که برای افطار تهیه کرده بودند، به یتیم، مسکین و اسیر بخشیدند. در این میان، عصمت امامحسن و امامحسین علیه السلام آنان را برانگیخت تا در کودکی خود، چند روز گرسنگی را تحمل کنند و روزه بگیرند. این آیات زمانی نازل شد که حضرتزهرا علیها السلام نه حامله بودند و نه بچه شیر میدادند؛ در نتیجه روزه گرفتن برای آن حضرت ضرری در پی نداشته است.
Machine summary:
آنان معتقدند که اولاً، در آثار اهلسنت روایات صحیحی بر نزول این آیات دربارۀ اهلبیت پیامبر( ذکر نشده، بلکه این آیات در مکه و قبل از ازدواج امامعلی( با حضرتزهرا( نازل شده است؛ ثانیاً، بر فرض صدور این روایات، دلالت این روایات دچار اشکالات اساسی است؛ مانند 1.
شبهات سندی روایات اهلبیت پیامبر( مصداق آیات آغازین سورۀ انسان ذیل این آیات، روایات بسیاری در آثار اهلسنت وجود دارد که شأن نزول آیات را به اهلبیت رسولخدا( مربوط دانسته است.
بسیارى از مفسّران اهلسنت، معتقدند كه سورۀ مذکور در مدینه نازل شده است؛ چنانکه زمخشرى، كه از مفسّران معروف اهلسنّت و از مشاهیر آنان است، در كتاب معروفش، «كشّاف»، به مدنى بودن این سوره تصریح كرده است.
از سوی دیگر، آیات آغازین سورۀ دهر در سال هشتم هجری نازل شده است؛ زیرا طبق روایات اهلسنت، امامحسن و امامحسین( توانایی این را داشتهاند که روزه بگیرند (رازی، 1421ق، ج30، ص215؛ سیوطی،1404ق، ج8، ص371 و زمخشری، 1407ق، ج7، ص200) و طبیعتاً باید سنِ این دو بزرگوار به ترتیب 4 و 5 ساله باشد که همان سال هشتم هجری خواهد بود و در این سال، حضرتزهرا( نه حامله بودند و نه بچه شیر میدادند.
[5] این اندیشه برتر و از خود گذشتگیشان، به خاطر عصمت آنان بود؛ چنانکه تفاسیر اهلسنت تصریح کردهاند که آیۀ تطهیر در شأن پیامبراسلام و امامعلی و حضرتزهرا و امامحسن و امامحسین(، نازل شده و خداوند این افراد را از تمام پلیدیها مصون قرار داده است (سیوطی،1404ق، ج5، ص613).