Abstract:
«محاربه» و «افساد فیالارض»، از جمله جرایم امنیتی است که براساس مستندات متقن دینی از جمله آیات و روایات، مجازاتهای سختی دارند؛ چرا که حفظ کیان جامعه و وجود امنیت در قلمرو حکومت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مجازات این دو جرم، نیز به دلیل داشتن مصادیق گوناگون و گاه مشترک، ممکن است مشترک و یا متفاوت باشد. قانون مجازات اسلامی نیز مبتنی بر مستندات قرآنی و روایی و فتاوای فقیهانی که با دلایل قوی، که برگرفته از آموزههای وحیانی استوار است؛ تدوین و تصویب گردیده است؛ برای این دو جرم، مجازاتهایی در نظر گرفته که در تحقق پیشرو به این مقوله اشاره شده است.
Machine summary:
قانون مجازات اسلامی، مصوب 1370 تفکیک محاربه و افساد فیالارض را نپذیرفته و در ماده 183 «به کاربردن اسلحه» به قصد ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم را محاربه و افساد فیالارض تلقی کرده بود؛ ولی با عنایت به این نکته که قانون کنونی این دو عنوان را تفکیک و برای هر یک معیار خاصی را ارائه کرده است؛ میتوان رابطه میان آن دو را «عموم و خصوص من وجه» دانست؛ زیرا چنانچه شخصی با کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ایجاد رعب و وحشت در میان مردم، موجب ناامنی در محیط گردد و این کار به طور گسترده صورت گیرد و این ناامنی به اندازهای شدید باشد که موجب اختلال در نظم عمومی کشور گردد و یا پیامد آن ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی شود؛ میتواند هم از مصادیق افساد فیالارض باشد و هم از مصادیق محارب؛ به عبارت دیگر چنین فردی مرتکب هر دو عنوان مجرمانه است.
موردی نیز وجود دارد که مفسد فیالارض محسوب میشود؛ اما محارب به شمار نمیرود و آن، در صورتی است که جنایت به طور گسترده باشد و اختلال شدید در اقتصاد، نظم عمومی و مانند آن را شامل گردد؛ اما این امر با کشیدن اسلحه رخ نداده باشد، بلکه با نشر اکاذیب و امثال آن انجام گیرد؛ در این فرض افساد فیالارض صادق است؛ اما محاربه نیست.