Abstract:
گردآوری و حفظ گویش‌ها امری ضروری است که متاسفانه با بی‌توجهی و سهل‌انگاری، شاهد نابودی گویش‌ها در مناطق زیادی از ایران هستیم. پژوهش حاضر مطالعه‌ای در حوزۀ زبان‌شناسی اجتماعی است که در آن میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی شامل دانش‌آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و پرسشنامه‌ای است که با روش خوداظهاری پر شده‌اند. داده‌های پرسشنامه، 50 واژه از کلمات موجود در گویش کرمانی هستند. در این تحقیق تاثیر مولفه‌هایی همچون سن، جنسیت و میزان تحصیلات والدین در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی بررسی شده‌اند. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها مشاهده شد که تفاوت معنی‌داری در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان بین دانش‌آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله وجود دارد؛ از سوی دیگر، جنسیت بر میزان «آشنایی» با واژگان در دانش‌آموزان 18 ساله تاثیر نداشت؛ اما بر «کاربرد» واژگان در بین آنها اثر معنادار داشت. در افراد 40 تا 50 ساله جنسیت بر «آشنایی» و «کاربرد» واژگان اثر نداشت. رابطۀ بین تحصیلات والدین و «آشنایی» با واژگان معنادار بود؛ اما تنها میزان تحصیلات مادران بر «کاربرد» واژگان گویشی توسط جوانان تاثیر معنادار داشت.
It is necessary to gather and keep dialects. Unfortunately, because of inattention, a lot of dialects all over Iran are disappearing. In the present research which is in the field of sociolinguistics, the degree of “familiarity” and “usage” of Kermani words in two different age groups of native speakers involving students aged 18 and people aged 40-50 have been studied. The type of research was descriptive-analytic and questionnaire which were filled by self-assessment. Fifty Kermani words were used and the effect of features like age, gender and parental education on the degree of “familiarity” and “usage” of Kermani words were measured. Regarding the age, the results showed that there was meaningful difference between the two groups in the familiarity and usage of native words. On the other hand, gender did not have meaningful effect on the familiarity of words by 18 years old students, whereas its effect was significant on the usage of words. In the other group, the effect of gender was not meaningful on the familiarity and usage of words. Parental education had significant effect on the familiarity of words, but just the degree of mothers’ education had significant effect on the usage of words by the youth.
(
, 
, 
)
