Abstract:
سکه از مهمترین منابع مطالعه تاریخی جوامع است. سکه میتواند زوایای تاریک و روشن وضع سیاسی- مذهبی و اقتصادی جوامع را روشن کند. دوره کوتاه افشاریه، بهواسطه ضرب مسکوکات متنوع از منظر نقوش، مضامین و نوشتار روی آنها، در گستره جغرافیایی از قفقاز تا ایالتهای هندوستان، از اهمیت خاصی در سکهشناسی برخوردار است. سوال اصلی پژوهش این است که سکههای دوره افشاری از نظر طرح و نقش چه وضعی داشت و چه تفاوتی با دورههای قبل و بعد داشته است؟ در این پژوهش، بهشیوه تطبیقی، ضرب سکه در دوره افشاری، از تأثیرپذیری از سنت مسکوکات پادشاهان صفوی و شیوه ضرب سکه در شبهقاره هند، تا نوآوریهای خاص ضرابخانههای افشاری، بررسی شده و مسکوکات آن با مسکوکات پیش از افشاریه مقایسه شدهاست. یافته پژوهش نشان میدهد که رویکرد نادر در ضرب سکهها، دفاع از کیان ایران، اقتدار شاهانه، کشورستانی و واقعیتگرایی در بهکارگیری القاب و عناوین بود در حالیکه جانشینان او به سنت ضرب سکه در دوره صفوی بازگشته بودند.
Coin is of the most important sources for studying societies in the past and can shed a light on dark aspects of society’s political-religious and economical status. The short period of Afsharid is of particular importance in the history of coin due to the various coinage from the perspective of engravings, concepts and written words on them, in geographical landscape from Caucasia to India’s states. The main question of the research is that how were the Afsharid coins engravings and how they differ from those of before and after periods? This research through a comparative method has studied the coinage process in Afsharid Period from being influenced by Safavid king’s tradition and coinage method in the Indian subcontinent to specific innovations of Afsharid mints, and its coinage has been compared with other coinage before Afsharid period. The finding of research indicates that Nader’s approach in coinage was defending Iran’s corporeality, royal authority, conquest and realism in applying labels and titles, whilst his successors had returned to the coinage tradition of Safavid period.
Machine summary:
مقاله جواد موسوي داليني (١٣٩٨) با عنوان «مضـامين و شـعائر مـذهبي منقور بر سکه هاي دوره افشاريه »، با موارد پـيش گفتـه متفـاوت اسـت و بـا رويکـردي تاريخي به بررسي شعائر مذهبي مسکوکات اين دوره پرداخته است .
او بـه همـۀ منـابع سکه شناسي دسترسي نداشته ، از اين رو تحليل کاملي از متون و مضامين روي سکه هاي دوره نادري در ايران و هندوستان نيز ارائه نداده است .
شعائر روي سکه هاي دوره افشاريه هدف دولتي نادر در ابتدا، احياي دوباره دولت صفوي و اخـراج مهاجمـان افغـان از ايران بود.
هرچند در دوره جانشينان نادر اين رويکرد دچار فراز و نشيب شد، اما به صورت مشخص بر روي سکه هاي نادر شايد نخستين بار لفظ «السلطان نادر» بدون القاب و ادعاي تبار شاهانه ديده ميشود و به طور مشخص خود را «سلطان نـادر» و با عباراتي چون «نادر ايران زمين »، «خسرو گيتـيسـتان »، «نـاجي ايـران »، «الخيـر فـي ماوقع » و نظاير اينهـا بـر روي مسـکوکات نمايـان مـيشـود.
(Room - رو: لا اله الا الله محمد رسوال الله علي وليالله ، پشت : ز بعد نادر دوران عدالت سکه بر زر شد، به نام شاه دين سلطان علي عالم منور شد، ضرب مازنـدران بـه تـاريخ ١١٦١ (سرفراز و آورزماني، ٢٦٤).
بر روي تعدادي از سکه هاي دوره نادر با خط نستعليق نوشتاري به اين مضمون وجـود دارد: «از خراسان سکه بر زر شد به توفيق خدا» (ترابـي، ٢٦٠) کـه در دوره پادشـاهان صفوي نيز استفاده شده بود (Gold ashrafi of Nadir Shah).