Abstract:
عهدین به عنوان کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، به واسطه وجود برخی از آیات در قرآن بارها از نقطه نظر تحریف مورد توجه مفسران مسلمان واقع شده، و هریک به فراخور رویکرد خود به این رویداد توجه نشان داده و از وجوه مختلف بدان پرداخته اند. در این میان با توجه به تفاوت رویکرد عارفان در تفسیر قرآن و توجه عرفا به جنبه های رازوارانه قرآن و رویکرد تأویلی آنان به کتاب الله بررسی و واکاوی این انگاره در تفاسیر عرفانی می تواند افق های جدیدی را برای قرآن پژوهان بگشاید. به همین منظور پژوهش حاضر سعی دارد تا با گردآوری اطلاعات و داده های دست اول بر پایه روش کتابخانه ای و تکیه بر دو محور اصطلاح شناسی و بررسی تاریخی با رویکرد تاریخ انگاره ای موجود با رهیافتی توصیفی و فارغ از پیش فرض های کلامی به واکاوی شکل گیری گفتمان تحریف عهدین در میان تفاسیر عرفانی قرآن بپردازد. این پژوهش در پایان با پردازش و تحلیل اطلاعات به دست آمده نشان خواهد داد که اولا تا اواخر قرن چهارم، هیچ سخنی مبنی بر تحریف عهدین در تفاسیر عرفانی بیان نگردیده است و به نظر می آید که تا قرن چهارم رویکرد اصیل انگاری عهدین، رویکرد غالب در تفاسیر عرفانی بوده است. ثانیا این انگاره از قرن پنجم و با اعتقاد قشیری به وقوع تحریف در عهدین آغاز شد و پس از او این انگاره مشتمل بر دو گونه معنوی و لفظی در ذیل آیات ناظر به تحریف عهدین در اکثر تفاسیر بیان گردید.
Machine summary:
پيشينه تحقيق بحث تحريف عهدين و مصاديق آن از اصطلاحات رايج در حـوزه مباحـث تفسـيري و کلامـي است و تا کنون نگارش هاي متعددي در موضوع مسأله تحريف عهدين به عمل آمده که از مهم ترين آنها مي توان از برخي کتب کلامي همچون الاصول و الفروع، الفصل فـي الملـل و الاهـواء والنحـل ، اظهار تبديل اليهود و النصاري للتـورات و الانجيـل و الرد علي النغزيلۀ اليهودي از ابن حزم اندلسي، الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح ابن تيميه ، اظهارالحق الهدي الي دين المصـطفي محمـدجواد بلاغي، دلائل النبوة و عيون الاخبار ابن قتيبه دينوري، مسأله شناسي تحريف محمد حسن احمـدي و همچنين سه رساله در مقطع کارشناسي ارشد با عناوين بررسـي جايگـاه و اعتبـار عهـدين در آيينـه روايات اهل بيت از خانم زهرا السادات قهاري بـه راهنمـايي جنـاب دکتـر کـاظم رحمـان سـتايش ، بررسي و تحليل مجموعه استنادات اهل بيت به عهـدين از خـانم زهـرا فقيـه خراسـاني و همچنـين ارجاعات قرآن به عهدين از آقاي مرتضي رضواني زاده و مقاله اي نيز از دکتر شهرام پازوکي با عنوان نگرش عرفاني به کتاب مقدس و تحريف آن(ايشان در اين مقاله بيش از آنکـه بـه بررسـي تحريـف عهدين از نظر عرفا بپردازد مقاله خود را معطوف به بررسي مفهوم کتـاب و کتـاب الله نمـوده اسـت همچنين ايشان در بررسي خود صرفا به بررسي سه تفسير عرفاني، آن هـم نـه از منظـر رويکـرد آن تفاسير به مسأله تحريف عهدين پرداخته است ) اشاره کرد.