Abstract:
در تبیین تکامل فرهنگی نظریههای متنوع و رقیبی ارائه شده است. میمتیک یکی از معروفترین آنهاست. دعوی مقالهی حاضر آن است که هرکدام از نظریههای ارائه شده مدلهایی هستند که درجهت بازنمایی بخشهایی از فرهنگ و درجهت قابل فهم کردن آن بخشها با توسل به تمثیلهایی ارائه شدهاند. که میمتیک یکی از آنهاست. ازآنجا که اولا هر مدلی از جمله میمتیک با انتزاع ((abstraction و آرمانیسازی (idealization) ساخته میشود، و ثانیا مدلها لزوما گزارهای نیستند، بنابراین نباید انتظار صدق از چنین نظریههایی داشت. زیرا اولا آرمانیسازی با فاصله گرفتن از واقعیت همراه است و ثانیا تنها گزارهها هستند که حاملان صدقاند و بنا بر تعریف گزاره و صدق، مدلهای غیرگزارهای صادق نیستند. در مقاله، به عنوان مطالعهی موردی، میمتیک از میان نظریههای تکامل فرهنگی انتخاب شده است و تلاش شده است تا ضمن معرفی نقدها و پاسخ به نقدها از جانب طرفداران میمتیک وجه تمثیلی و مدلی این نظریه برجسته شود. فرهنگ پیچیدهتر از آن است که یک مدل تبیینی به تنهایی قادر به تبیین آن باشد اما، مشروط بر آنکه هیچ مدلی، ازجمله میمتیک، به تنهایی دعوی انحصاری در تبیین فرهنگ نداشته باشد، با در کنار هم قرار گرفتن دستهای از الگوهای تبیینی راه برای فهم بهتر آن فراهم میشود.
Disparate and competitive theories have been proposed to explain cultural evolution, which one of the most known ones is the Memetic theory. Present article claims that proposed theories such as Memetics represent part of the culture to make them discernible by using analogies. It should be noted that any model including Memetic has been generated by abstraction and idealization and these models are not also necessary in the form of propositions, hence one should not expect such theories to be true. Two reasons are noted in this regard. Firstly, idealization is associated with distance from the truth. Secondly, only propositions are truth-bearer. In the present article, Memetics has been selected from the theories of cultural evolution as a case study, which has been tried to introduce the critiques of its opponents and rejoinders of its defenders. As a result, it is highlighted that culture is highly complex to be lonely explained by an explanatory model. Moreover, no model including Memetics could however, lonely claim for exclusive explanation of culture and the combination of a set of explanatory patterns would pave the way for a better understanding of it.
Machine summary:
هدف مقاله ی حاضر آن است که نشان دهـد اولاً میمتیـک بـه - عنوان مدلی است که درپاسخ به چگونگی تغییرات فرهنگی ارائه شده است ؛ ثانیاًَ ایـن مـدل با توسل به تمثیل میم به ژن ارائه شده است ؛ ثالثاً از آن جا که هیچ تمثیلی کامل نیسـت (چـرا که درغیراین صورت ممَثل و ممِثل یک چیز بودند) تمثیل میم به ژن نیز کامـل نیسـت ؛ رابعـاً اشاره به عدم مشابهت های میان میم و ژن به خودی خود نمیتواند نقدی جدی بـر میمتیـک باشد زیرا نظریه های بدیل میمتیک نیز از تمثیل های دیگری بهره برده اند که خود آن تمثیل هـا نیز در وجوهی عدم شباهت دارند.
طرفداران این نگـاه کـه در صـدر آن هـا گیـرتس (١٩٧٣ ,Geertz) مـردم شـناس آمریکایی، قرار دارد معتقدند که هر فرهنگی منحصربه فرد اسـت و بـرای مطالعـه ی فرهنـگ باید به درون فرهنگ ها رفت و منظر افرادی را که درآن فرهنگ زندگی میکنند اتخـاذ کـرد.
٢. تکامل میمتیکی چنان که اشاره شد، ریچارد داوکینز ایده ی میم را برای تبیین تکاملی انسان و فرهنگ انسـانی طرح کرد و از جمله کسانی که قرائتی روزآمد و جدیـد از ایـده ی داوکینـز را دسـته بنـدی و تنسیق کرد، روانشناس و فیلسوف بریتانیایی سوزان بلکمـور اسـت و معرفـی ایـن مقالـه از میمتیک عمدتاً برگرفته از این قرائت روزآمد بلکمور است .
بهعبـارتی، بلکمـور بـا بهره گیری از میمتیک تبیین های بدیعی در پاسخ به برخی پرسش هـای کلاسـیک موجـود در نظریه ی تکامل ، مانند علت بزرگ شدن مغز انسان ، ارائه میدهد که بسـیار فراتـر از تغییـرات صرفاً فرهنگی است .