Abstract:
صرفی وجود امام در نظام آفرینش؛ آثاری دارد که در متون حدیثی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به
غیبت امام دوازدهم و تشکیک مخالفان تشیّع در فوائد وجودی ایشان، آشنایی با آنها سبب افزایش معرفت
موّمنین و تقویت باورها میگردد. از مهمترین آثار وجودی امامء واسطه بودن ایشان در فیوضات الهی
میباشد. نوشتار پیش رو بعد از مفهوم شناسی واژۀ، فیض، بیان مراد از آن و تبیین جایگاه امام به عنوان
واسطه فیض الهی بر بندگان، موارد متعددی از وساطت را ارائه میدهد. وساطت در بقاء نظام هستی، آمنیت زمینیان، رفع عذاب از هل زمین، بقاء فرصت اصلاح، نزول برکات آسمانی و خروج برکات زمینی از
جمله مصادیق آن میباشند. نگارنده با بهرهگیری از آیات و احادیث اهلبیت لو با رویکرد توصیفی -
تحلیلی سعی در توضیح هر کدام از این عناوین دارد. دراین روش بر خلاف روش متکلمیّن که بیشتر تکیه بر
مباحث عقلانی و منطقی دارد؛ تکیۀ مباحث برمنابع حدیثی و وحیانی میباشد.
The mere existence of the Imam in the system of creation has effects that have been considered in hadith texts. Due to the absence of the Twelfth Imam and making doubts about the benefit of the Absent Imam by the opponents of Shiism, familiarity with the effects of the mere existence of the Imam will increase the knowledge of the believers and strengthen their beliefs. One of the most important effects of Imam's existence is that he is a mediator in divine graces. The following article, aftere terminology of the word "grace", and explaining the position of the Imam as a mediator of divine grace on the servants, presents several cases of mediation. Examples include mediation in the survival of the Cosmos, the security of the inhabitants of the earth, the elimination of torment from the people of the earth, the survival of the opportunity to reform, the descent of heavenly blessings, and the departure of earthly blessings. The author tries to explain each of these titles by using the verses and hadiths of Ahl al-Bayt and with a descriptive-analytical approach. In this method, unlike the theological method, which relies more on rational and logical arguments, relied on hadith and revelatory sources.
Machine summary:
آثار وجود امام، وساطت فیض، نظام آفرینش مقدمه باور شیعیان به وجودِ همیشگی امام و حجت الهی در زمین، این انتظار را پدید میآورد که امام، همیشه در بین مردم حضور ظاهری خواهد داشت.
همانگونه که مهمترین آثار حیاتی از قلب انسان نشأت میگیرد؛ امام نیز به اعتبار اینکه قلب عالمِ امکان است و ولایت کلیّۀ إلهیّه دارد سبب نزول فیوضات الهی از جمله فیض وجود بر مخلوقات میباشد.
روایات زیادی، این مطلب را مورد توجه قرار داده است که برخی از آنها ضرورت وجود امام و حجت الهی را در زمین و برخی نیز آثارِ نبودن امام را بیان میکنند.
نکته اول: در مورد روایاتی که سبب نابودی زمین و اهل آن را، فقدان امام بیان کردهاند، این احتمال وجود دارد که مراد از زمین، همان نظام آفرینش باشد.
برخی دیگر از روایات، هم دفع عذاب الهی از اهل زمین و هم رفع آن را به سبب وجود امام بیان کردهاند (ابنبابویه، 1376: 544).
چنانکه وقتی یکی از اصحاب امام باقر( از علّت نیاز به وجود نبی و امام پرسش میکند، امام در پاسخ به او میفرمایند: این نیاز به سبب بقاء نظام هستی بر صَلاح خود میباشد و آن نیز به این شکل است که خداوند در صورتی عذاب را از اهل زمین رفع میکند که در آن نبی یا امامی وجود داشته باشد (ابنبابویه، 1385: ج1، 123).
امام با چنین جایگاهی در عالم، سبب بقای نظام هستی بوده و استقرار آسمان، زمین، کوهها، شهرها و همچنین رفع عذاب از اهل زمین و بقاء فرصت إصلاح آنان از جمله آثار وجود ایشان به شمار آمده است.