Abstract:
وصال، هدف عارف سالک بوده و هریک از احوال عرفانی، نمایندۀ مرحلهای از سفر عرفانی تا رسیدن به این هدف هستند. ابنعربی کتاب ترجمان الاشواق را به زبان شعر و به سبک اشعار جاهلی سروده و در آن به بیان تجربیات عارفانهاش در مسیر وصال پرداخته است. در این بین، نباید از نظر دور داشت که تعابیر مجازی از جمله استعارهها در ساختار نمادهای رمزآلود متون عرفانی نقشمند هستند؛ ازاینرو برای شناخت جهانبینی عارف، بررسی این استعارهها ضروری است. این جستار با محوریت بررسی استعارههای شناختی و نیز با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و روش توصیفیتحلیلی، این هدف را پیگرفته است تا مفاهیم مرتبط با پربسامدترین تعبیرات عرفانی ابنعربی را مورد تحلیل قرار دهد. نتیجۀ این پژوهش نشان میدهد که احوال «مشاهده» و «شوق» بیشترین مفاهیم استعاری را در حوزۀ مقصد به خود اختصاص داده و ریزاستعارههای شناختی پیرامون دو کلانالگوی «مشاهده/شوق انسان است» و «مشاهده/شوق مکان است» شکل گرفتهاند. همچنین با توجه به رویکرد این استعارهها میتوان گفت که گفتمان کتاب ترجمان الاشواق اکتشافی ماجراجویانه است.
Machine summary:
به رغم آنکه بازتاب این تجربیات شخصی با کاربست اسـتعاره ، سـبب غنـای جنبـۀ زیباشناسیک این دیوان شده ، نباید از این اصل چشم پوشید که شاعر عـارف ، تنهـا بـه این جنبه نظر نداشته ، بلکه به دنبال آن بوده اسـت کـه جهـانی نامحسـوس را بـا زبـان استعاره ، ملموس و قابل درک سـازد و بـا گـذر از نظـام تـک معنـایی، مفـاهیم جدیـد چندمعنایی را بیافریند؛ همچنین ، این اثر به لحاظ فراوانـی اسـتعاره هـای بـه کاررفتـه ، از نمونه های برجسته در پژوهش های شناختی به شـمار مـیرود.
در این آثار گران سنگ ، تنها جنبۀ زیبـاییشناسـی اسـتعاره هـای موجـود در اشـعار ابن عربی مورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت ؛ جسـتار حاضـر، بـا هـدف بررسـی و بیـان کارکردهای اقناعی استعاره ها در تصویرگری جهان بینـی ابـن عربـی بـه رشـته نگـارش درآمده و در آن کوشش شده اسـت اسـتعاره هـای کتـاب ترجمـان الاشـواق از منظـر شناختی تحلیل شوند؛ به همین سبب ، مـیتـوان آن را مقدمـه ای بـرای پـژوهش هـای شناختی آتی دربارٔە آن دسته از آثار عرفانی دانست که به زبان عربی تولید شده اند.
دیگر حوزه های مبدأ مبتنی بر مکان عبارت اند از: «أنجد»، «قدتعالت صعدا»، این سه واژه به طور مشخص ، حال شوق را در جهت بالا مفهوم سازی کرده انـد؛ توضـیح آنکـه بررسی پربسامدترین استعاره های احوال عارفانه در دیوان ترجمان الاشواق ٢٩٩ ابن عربی: رویکردیشناختی هدف از این نگاشت استعاری برجسته سازی مفهوم افزون شدگی تجربۀ شوق در وجود ابن عربی است و از آنجا که ارتباط سالک و شوق دارای فراز و نشیب است ، واژه هـای «أتهم » و «فج عمیق » مفهوم نشیب را برجسته میکنند.