Abstract:
عوامل انسانی و طبیعی متعددی در تغییر الگوی زهکشی حوضههای آبخیز دخالت دارند. این تغییرات اثرات مثبت و منفی مختلفی بر دینامیک محیط میگذارند. در این پژوهش سعی گردیده است مهمترین عوامل مؤثر در تغییر الگوی جریان در دشت موسیان مشخص و اثرات آن در تغییر دینامیک منطقه بررسی شود. برای این منظور ابتدا بر اساس پردازش تصاویر ماهوارهای لندست 7 و 8 سنجندههای +ETM وOLI (سالهای 1376 و 1392 ) و نقشههای توپوگرافی 1:50000 در محیط GIS تغییرات الگوی جریان و کاربری اراضی منطقه مشخص و محاسبه گردید. سپس از طریق عملیات میدانی، اثرات این تغییرات اندازهگیری شد. نتایج نشان داد پروژه پخش سیلاب مهمترین عامل انسانی و جنس سازندهای زمینشناسی مهمترین عامل طبیعی تاثیر گذار در تغییر الگوی جریان بوده اند. این تغییر الگوی جریان در دینامیک و کاربری اراضی منطقه تاثیرات مثبتی گذاشته است که از جمله میتوان به کنترل و کاهش سیلاب، تغذیه متوسط سالانه 1/9 میلیون متر مکعب، روند کاهشی میانگین نفوذپذیری، افزایش سطح زیر کشت در حدود2410 هکتار و افزایش تولید علوفه 109 کیلوگرم بر هکتار اشاره کرد.
Machine summary:
عوامل مؤثر در تغيير الگوي جريان در دشت موسيان نتايج بررسي تغييرات الگوي جريان قبل از اجراي پخش سيلاب (سال ١٣٧٦) و بعد از اجرا و تکميل پروژه (سال ١٣٨٠) و گذشت ١٢ سال از اجراي آن نشان داد با توجه به اينکه منطقه مورد پژوهش (حد فاصل رودخانه هاي دويرج و چيخواب در بالادست جاده اصلي دهلران به استان خوزستان ) جز عرصه هاي منابع ملي مي باشد و هرگونه دخل و تصرف و تغيير کاربري منطقه ممنوع بوده است ، لذا از مجموعه فعاليت هاي انساني مؤثر در تغيير الگوي جريان مانند برداشت شن و ماسه ، ريختن زباله و تنگ کردن مسير آبراهه ها، تغيير کاربري اراضي مجاور رودخانه (روستايي، شهرام و ايرج جباري، ١٣٩٠)، در منطقه وجود نداشته است .
جدول ٤: نتايج آماري رابطه سازندهاي زمين شناسي و طول آبراهه ها در عرصه پخش سيلاب موسيان (به تصویر صفحه مراجعه شود) تأثير تغيير الگوي جريان در ديناميک منطقه ارزيابي نتايج به دست آمده از تصاوير ماهواره اي ، عمليات ميداني و گزارش هاي تهيه شده نشان مي دهد که تغيير الگوي جريان اثرات بسيار مهمي در ديناميک و کاربري اراضي منطقه موسيان به شرح ذيل داشته است : - سيلاب و تغذيه آبخوان بررسي بيلان جريان سطحي دشت موسيان طي سال هاي ١٣٧٢ الي ١٣٩١ نشان مي دهد متوسط حجم بارش در محدوده مورد مطالعه ١٠٢/٧ ميليون مترمکعب بوده است .