Abstract:
در احادیثی بر فراگیری علم امام نسبت به گذشته و آینده به طور دفعی تا کید شده و
به عنوان اصلی مسلّم در این موضوع پذیرفته شده است. ناسازگاری افزایش علم امام
با مضمون این روایات و نیز گمانۀ ک مشماری احادیث افزایش، سبب ب یمعنادانستن
افزایش علم امام و درنتیجه توجیه و تاویل احادیث آن شده است. نوشتار حاضر این
ک مشماری را نفی م یکند و با جستجوی جامع و گون هشناسی آنها، به انبوهی از احادیث
ازدیاد علم امام دست یافته است و اساس و حقیقت علم امام را علم افزون او م یداند.
گون ههای دیگر از علوم امام، بیشتر نشانۀ امامت هستند و در صورت تعارض، باید در سایۀ
ازدیاد علم امام معنا و تفسیر شوند. ناسازگاری ظاهری این دو دسته حدیث را م یتوان با
ک مکردن شمول موضوعی و زمانی ادلۀ فراگیری علم امام و نیز با متفاو تدانستن موضوع
آنها حلّ کرد و ادلۀ ازدیاد علم امام را مکمّلی برای آنها دانست.
تم التأکید علی علم الإمام بما کان وما یکون دفعة فی الأحادیث، وعرف باعتباره الأصل
م فی هذا الموضوع، ولما لم تکن أخبار ازدیاد علم الإمام منسجمة مع مضامین
المسل
هذه الروایات، مع توجیه قلة هذه الأخبار دفع البعض للقول بعدم وجود معنی محصل
من ازدیاد علم الإمام وبالتالی تأویل هذه الأخبار.
تروم هذه المقالة لدفع الإشکال عن قلة هذه الأخبار، من خلال البحث الجامع عنها
وعن أنواعها، والوصول إلی کم هائل من أخبار ازدیاد علم الإمام، مع التعریف والکشف
عن حقیقة ازدیاد علم الإمام.
إن سائر روایات علم الإمام عبارة عن أنواع أخری من علوم الإمام، وهی فی الأغلب من
علامات الإمامة، وعند التعارض ینبغی توجیهها وتفسیرها فی ظل ازدیاد علم الإمام،
ویمکن لنا رفع المخالفة الظاهریة من خلال التقلیل من الشمول الموضوعی والزمانی
للأدلة العامة لعلم الإمام، أو من خلال اختلاف موضوعهما، واعتبار أدلة ازدیاد علم
الإمام مکملة لتلک الأدلة.
There are several hadiths signifying the instant acquiring of the
knowledge of the past and the present affairs by any of the Infallible
Imams, hence accepted as an axiom. Incompatibility of multiplicity
of the Infallible Imams’ knowledge with the contents of such hadiths
on the one hand, and that such hadiths used to be thought to be not
too many in number on the other hand have led to their justification.
The present paper attempts to prove that such hadiths are not few in
number, hence a plenty of such hadiths that prove their multiplicity have
been discovered concerning the Infallible Imam’s knowledge such that
the basis and nature of his knowledge are regarded as his escalating
knowledge. Other types of the Infallible Imam’s knowledge prove his
imamate. When apparently incompatible, they must be interpreted in
the context and light of the multiplicity of his knowledge. Apparent
incompatibilities of such hadiths can be solved by means of restricting
their semantic and temporal scopes as well as regarding them as a
different type of hadith(s), hence proofs in favor of multiplicity of the
Infallible Imam’s knowledge count as their additional proofs.
(
, 
, 
)
