Abstract:
در سال‌های اخیر جمعیت کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ کشور ایران با نرخ فزاینده‌ای رو به رشد بوده و در پی مهاجرت فزاینده، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و اکولوژیک این شهرها وارد شده است. شهرهای جدید با اهدافی همچون کاهش جمعیت کلان‌شهرها، ایجاد اشتغال و غیره به وجود آمده‌اند، اما بی‌توجهی به کیفیت‌های فضای شهری در اثر سرعت ساخت‌وساز و تسریع در سرریز جمعیت کلان‌شهرها سبب به وجود آمدن شهرهای جدید عاری از کیفیت مطلوب زندگی شهری و اجتماعی و حتی در برخی موارد شهرهای خالی از سکنه و بی‌هویت شده‌اند. شهر جدید بهارستان در نزدیکی شهر تاریخی اصفهان و با بهره‌گیری از پتانسیل طبیعی مناسب و کیفیت اکولوژیک مطلوب می‌تواند کمک شایان توجهی به کاهش جمعیت کلان‌شهر اصفهان و کاهش فشارهای اقتصادی و اشتغالی این شهر بنماید. در این پژوهش توصیفی تحلیلی پس از تدقیق تعاریف و مفاهیم کیفیت‌های فضاهای شهری و نحوه ارتباط و تأثیر هرکدام از آن‌ها بر سایر کیفیت‌ها ، اصلی‌ترین کیفیت‌های مؤثر در ایجاد شهرهای جدید بر اساس نظر متخصصین و اساتید و بر مبنای پرسشنامه استخراج‌شده است. سپس با استفاده از روش AHP و با بهره‌گیری از نرمافزار Expert Choice به ارزیابی و اندازه‌گیری کیفیت‌های اصلی استخراج‌شده در شهر جدید بهارستان پرداخته‌ایم. نتایج نشان می‌دهد که کیفیت‌های حضور پذیری، کارایی، حس تعلق، خوانایی و سرزندگی به‌عنوان کیفیت‌های اصلی شناخته شدند که تمامی این کیفیت‌ها در شهر بهارستان در سطحی نسبتاً نامناسب و پایین‌تر از حد مطلوب قرار داشته و کیفیت حضورپذیری از سایر کیفیت‌ها در سطح نامناسب‌تری قرار داشت.
In recent years, the population of metropolitans and large cities of Iran has had an increasing growth. This has caused irreparable damages to the economic, social, natural and ecologic infrastructure and foundations of those cities. Following the irregular population growth, new cities have been built to lower the population rate in metropolitans and to create employment opportunities. However, inattention to the qualities of urban spaces due to hasty construction and a rapid overflow of metropolitan population has created new cities favorable quality of urban and social life. Even in some cases the result has been deserted and with-no-identity cities Baharestan new town, located in the proximity of the ancient city of Isfahan, through its fitting natural potential and appropriate ecologic characteristic, can help considerably in reducing the population growth of Isfahan metropolitan and lowering economic and employment pressure on this city. The present study, after scrutinizing definitions and concepts of qualities of urban spaces and their relation and influence on other qualities presented by leading researchers of the field, came up with the most principal qualities effective in setting up new cities according to professors and experts’ opinions extracted using a questionnaire. Subsequently, using AHP method and Expert Choice software, this research assessed and measured the extracted principal qualities in the Baharestan new town. The results identified variability, efficiency, the sense of attachment, readability and vitality as principal qualities, all of which were at a relatively inappropriate condition and lower than average in Baharestan. The quality of variability was observed to be at a lower level than other qualities.
Machine summary:
در این پژوهش شـاخص هـای و زیر شاخص های بر اساس مبانی نظری تعیین شده و یافتن کیفیت های اصلی در شهرهای جدید بر اساس نظر متخصصین و اساتید مرتبط بـر اسـاس ٨٥ پرسشـنامه توسـط تکنیـک AHP و بـا استفاده از نرمافزار Expert choice تحلیل و استخراج شده و به وسیله ١٨٠ پرسـش نامـه و ١٢ مصاحبه به صورت اتفاقی و پراکنده در سطح شهر سعی در سـنجش کیفیـت هـای شـهر جدیـد بهارستان شده است .
جدول شماره (٣): تراکم های جمعیتی در وضعیت موجود (نفر در هکتار) (به تصویر صفحه رجوع شود) مأخذ: شرکت عمران شهر جدید بهارستان، ١٣٧٢ تراکم های جمعیتی پیشنهادی نظام اسکان جمعیت در طرح تفصیلی بهارستان بر اساس ساختار پیشنهادی تراکم های ساختمانی ( تعداد طبقات) که در طرح پیشنهاد شده مشخص گردیده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل شماره (٢): کاربریهای وضع موجود شهر بهارستان (مأخذ: شرکت عمران شهر جدید بهارستان، ١٣٧٢) نتایج حاصل از دسته بندی کیفیت ها توسط متخصصین برای شناسایی کیفیت های اصلی طراحی شهری، نوزده کیفیت اصلی شامل : نفوذپذیری، گوناگونی، حس تعلق ، سرزندگی، انعطافپذیری، عدالت ، کارایی، ایمنی، خوانایی، امنیت ، حضور پذیری، زیبایی، پیاده مداری، معنی، نظارت اجتماعی، محصوریت ، مقیاس، سازگاری و مشارکت مردم، از مبانی نظری برگرفته شده، در قالب یک پرسشنامه با ساختار ماتریسی (١٩*١٩) گنجانده شده که در آن ٩ سطح ارزش قرار داده شده و به مقایسه زوجی کیفیت ها توسط متخصصین و اساتید مرتبط با موضوع پرداخته شده است .
(
, 
, 
)
