Abstract:
انسان، زیربنای اصلی و محرک واقعی پیشرفت در هر جامعه و همچنین هدف غایی پیدایش هستی است. اهمیت این موضوع از آنجا مشخص می‌شود که موضوع اصلی تمامی علوم انسانی به ویژه علوم ادبی-عرفانی «انسان» و راه رسیدن او به کمال و کامل‌شدن است. این امر باعث شده شاعران و عارفان ادب فارسی از دیرباز به معرفی انسان کامل توجه داشته و برای معرفی او به شیوه‌های گوناگون تلاش و کوشش ورزند. پرسش اساسی این است که راه شناخت انسان کامل کدام است و چگونه می‌توان به این مرتبه دست یافت؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا به معرفی انسان کامل پرداخته و سپس ویژگی‌های او و راه رسیدن به این مقام را بنا بر قرآن و عرفان عملی از دیدگاه دو شاعر برجسته و صاحب‌نام سبک هندی صائب تبریزی و بیدل دهلوی به روش کتابخانه‌ای و توصیفی- تحلیلی بیان کرده‌ایم که در نتیجه بررسی دیوان این دو شاعر آمده است؛ انسان کامل، انسانی دارای خرد و اندیشه، پای‌بند به شریعت و متخلق به اخلاق الهی است، که در اقوال نیک، اخلاق نیک و افعال نیک به اوج کمال رسیده است.
Human is the main basis and the real stimulus of progress in all societies and also the ultimate goal of the universe creation. The importance of the mentioned issue would be clear out when the main subject of all humanities specifically the literary-mystical sciences is "man" and his way to excellence and perfection. The fundamental question is "what is the way to know the perfect man, and how can this be achieved?" To answer this question, (this paper) initially introduces the perfect man and then describes his characteristics and the way to reach this position according to the Qur'an and practical mysticism from two prominent and well-known Indian poets, Saib Tabrizi and Bidel Dehlavi viewpoint which comes as a result of the divan by two poets. A perfect human is the wise and thought one, adheres to religions and is created according to Divine morality and has reached the peak of perfection in "good sayings, good morals and good deeds".
Machine summary:
بررسي سيماي انسان کامل در ديوان صائب تبريزي و بيدل دهلوي با توجه به قرآن و عرفان عملي * تاريخ دريافت : ٩٨/٢/٥ شهناز زرين خط تاريخ پذيرش : ٩٨/٥/٦ رضا اشرف زاده ** *** محمد فاضلي چکيده انسان ، زيربناي اصلي و محرک واقعي پيشرفت در هر جامعـه و همچنـين هـدف غـايي پيدايش هستي است .
پرسش اساسي اين است که راه شناخت انسان کامل کدام است و چگونه ميتوان به اين مرتبه دست يافت ؟ براي پاسخ به اين پرسش ابتدا به معرفـي انسـان کامـل پرداختـه و سپس ويژگيهاي او و راه رسيدن به اين مقام را بنا بر قرآن و عرفان عملي از ديدگاه دو شاعر برجسته و صـاحب نـام سـبک هنـدي صـائب تبريـزي و بيـدل دهلـوي بـه روش کتابخانه اي و توصيفي- تحليلي بيان کرده ايم که در نتيجه بررسي ديوان ايـن دو شـاعر آمده است ؛ انسان کامل ، انساني داراي خرد و انديشه ، پايبند به شـريعت و متخلـق بـه اخلاق الهي است ، که در اقوال نيک ، اخلاق نيک و افعال نيک به اوج کمال رسيده است .
آنچه در اين پژوهش آمده و آن را از ساير مقـالات متمـايز ميگرداند اين است که در اثـر مسـتقلي بـه «انسـان کامـل » از ديـدگاه صـائب تبريـزي پرداخته نشده و نويسنده انسان کامل را در چهـار گـروه اصـلي پـايبنـدي بـه شـريعت ، تهذيب نفس ، ارشاد خلق و تخلق به اخلاق الهي از ديدگاه صائب تبريزي و بيدل دهلـوي در عرفان عملي مورد بررسي و تحليل قرار داده است .
(
, 
, 
)
