Abstract:
ساخت دولت در همه جا روندی طولانی، پیچیده و پرچالش بوده است. انقلاب اسلامی ایران به عنوان تودهایترین انقلاب قرن بیستم، دگرگونی عمیقی در بنیادهای نظم سیاسی جامعه ایران به همراه آورد و به پایهریزی نهادهای تازهای در ساخت قدرت و دولت پس از انقلاب یاری رساند. این نهادها در مهار بحرانهای شدید داخلی و خارجی- که دولت تازه تأسیس به فاصله اندکی پس از پیروزی انقلاب با آنها روبرو شد- نقش بسیار مهمی ایفا کردند. مهمترین ادعای مقاله که در قالب فرضیه مطرح شده این است که جنبش انقلابی مردم ایران در روند دولت سازی پس از انقلاب، توانایی بالایی در زمینه نهادسازی از پایین از خود نشان داد که به واسطه آن خلاء ناشی از فروپاشی ساختارهای قبلی قدرت و نبود سازمان حزبی موثر در جریان انقلاب پر شد و روند ساخت دولت جدید و مدیریت بحرانهای پیش رو، به شدت از این شیوه نهادسازی متأثر گردید. در این راستا، مقاله روند ساخته شدن شماری از نهادهای رسمی حکومتی، نهادهای انقلابی و نهادهای رویهای و رفتاری در سالهای نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی را بررسی و علل توفیق کارکردی آنها را در مقابله با بحرانها و استمرار بخشیدن به نظم سیاسی دولت جدید، تحلیل میکند. مقاله در تشریح رویدادهای مرتبط با ساخت نهادهای دولت در سالهای اولیه انقلاب اسلامی که از آن با عنوان لحظه سازنده نهادها یاد شده از رویکرد نهادگرایی تاریخی و روش تحلیلی و توصیفی، بهره گرفته است.
State building is a long, complicated and challenging trend everywhere. Iran’s revolution as a most populist revolution in 20thcentury, heavily changed the fundamental aspects of political order in the country and helped to set new institutions in power and state structures after revolution. These institutions were helpful in harnessing extreme domestic and foreign crisis that were emerged soon after the revolution. The article tests this claim as a hypothesis that Iranian revolutionary movement showed its high capabilities in institution building from down and that helpedemerged power vacuum, as a result of collapsed former state and absence of a revolutionary party, was filled easily. Building new state and managing crisis affected heavily from this kind of state building. The article studies making some new governmental institutions and revolutionary organs and emerging new political behavior in first years after revolution and searches the causes of their successful functions in managing crisis and sustaining new emerged political order.