استحالۀ منظر اقتصادی شهرهای معاصر در پی ظهور «حادواقعیت‌های» مبتنی بر «مصرف» مطالعۀ موردی: شهر گرگان Journal Article

آنچه ما به عنوان منظر اقتصادی سکونتگاه‌ها، شهرها و روستاها می‌شناسیم ماحصل تعامل انسان‌ با طبیعت و شیوۀ تفکر او نسبت به به‌کارگیری منابع، داد و ستد و توزیع این منابع در پیکرۀ تاریخی است. مناظر اقتصادی در شهرها گاه به صورت اندام‌های شهری چون بازار نمود می‌یابند و گاه در قالب فعالیت‌ و خرده فعالیت‌ها متبلور می‌شوند. با توجه به نقش این شهرها از لحاظ ژئوپولوتیک و منابعِ در اختیار، مناظر اقتصادی شکل می‌گرفتند و شهرها درجه‌ای از تشخّص را نسبت به یکدیگر دارا بودند. پس از انقلاب صنعتی و تحولاتی که گریبان شهرها را گرفت چرخش سرمایه در شهرها از حالت ارگانیک و مبتنی بر سازوکار ماهوی به فرآیند‌های یکنواخت و جهانی تبدیل شد. بافت‌های تاریخی شهرها به تبع منسوخ‌شدن برخی مشاغل و ظهور خیابان‌های نفوذی و انباشت نامتوازن سرمایه، روند متروک‌شدن را یکی پس از دیگری تجربه کردند. پررنگ‌شدن وجه سیاسی اقتصاد در شهرها و شکل‌گیری دولت‌های رانتی به ساخت‌وساز‌ها خصوصاً پیرامون بافت‌های تاریخی دامن زد. علاوه بر این اقتصاد سیاسی در فضاهای شهری همواره متأثر از امور اجتماعی بوده است، لذا بررسی مناظر اقتصادی و اقتصاد سیاسی شهرها از ره‌یافت آسیب‌های اجتماعی خالی از لطف نیست. شهر گرگان نیز همچون شهرهای معاصر با پیشینۀ تاریخی خود از این قاعده مستثنی نبوده و متأثر از آسیب‌های اجتماعی چون مفهوم حادواقعیتِ بودریار در حال طی‌کردن روند تخریب مناظر اقتصادی است. ظهور حادواقعیت‌ها، آسیبی در درجۀ اول اجتماعی است که با ورود به حوزۀ مصرف و نمایشی و زیبایی‌شناختی‌کردن زندگی از اساسی‌ترین عوامل استحالۀ مناظر اقتصادی شهرهای معاصر و همچنین شهر گرگان به حساب می‌آید.

What we refer to as the economic landscape of habitats, cities, and villages, is a product of human interaction with nature and the ways in which human societies use, trade, and distribute resources in historical context. Economic landscapes in cities sometimes emerge as urban organs like bazaars and at other times as economic activities and sub-activities. In the past, geopolitical factors and the resources available to a city would shape economic landscapes giving each city a distinguishing set of characteristics. Following the Industrial Revolution, the circulation of capital in cities ceased to be organic and based on essential mechanisms and evolved into monotonous global processes. Following the obsolescence of some professions, the emergence of Piercing Streets, and the asymmetric accumulation of capital historical texture of cities underwent a process of desertion one after another. As the political aspect of the economy became progressively more apparent in the context of cities and privilege-based governments emerged, construction projects around the historical texture of cities became more aggressive and common. Moreover, political economy in urban landscapes has always been affected by social factors so examining economic landscapes and the political economy of cities from a sociological viewpoint can help us gain new insights. The city of Gorgan, like many of other contemporary cities, has not been an exception to the aforementioned process. Affected by numerous social issues such as what Jean Baudrillard calls Hyperreality, the economic landscape of the city is undergoing the process of gradual destruction. Hyperreality, despite being primarily a social phenomenon, is one of the key factors in turning modern life into an aestheticized experience of spectacles. In the context of consumption and in combination with other factors, it leads to the deterioration of the economic landscape in cities such as Gorgan.