Abstract:
شکار حیوانات در عصر صفوی، به دلیل علاقه مفرط پادشاهان این سلسله، از اهمیت وافری برخوردار شد که رسوم، تشکیلات و آیینهای درباری، مناصب و ابزار، آداب و ایام شکار و نیز بازتاب آن در ذوق و آثار هنری و احکام مذهبی و فقهی را شامل گردید که به نوعی فرهنگ، اخلاق و آداب شکار را به وجود آورد. پژوهش حاضر به روش تاریخی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول تاریخی، سفرنامهها و نسخخطی، با عطف به نظریات حوزه اخلاق محیطزیست و شکار، پیامدهای زیستی و انسانی آن را در روند تاریخ صفویان بررسی کرده است و به این سوالات میپردازد که انگیزه و فرآیند شکار در عصر صفوی چگونه بوده و مخاطرات آن بر محیطزیست و گونههای حیوانی ایران تا چه اندازهای بودهاست؟ یافتههای این پژوهش نشان میدهد که پادشاهان صفویه شکار را علاوه بر منبع غذایی، شامل فراگیری فنون رزمی، تفریح،سرگرمی و بزم، تشخّص و مشروعیت یافتن و اقناع حس افتخارجویی و جاهطلبی میدانستند اما با رویکرد اخلاق «انسانمحوری» در شکار و محیط زیست، و با در نظر گرفتن الگوبرداری حاکمان صفوی و بیتوجهی به اعتدال در شکار و استمرار و انتقال این میراث به دورههای بعدی، پیامدها و تبعات مخرّبی را به وجود آوردند که باعث تلفات انسانی، خسارتهای محیط زیستی درباره گونههایی از حیوانات شد.
As a result of the excessive interest of the Safavid kings in animal hunting in the safavid era, it was of great importance that the customs, the organization and the rules of the court, bylines and tools, hunting days and its reflections were included in taste and religious artwork and jurisprudential rulings which created a culture of ethics and hunting practices. The current research with a descriptive-analytic approach and based on first order historical sources travelogues and manuscripts has turned to the views of environmental ethics and hunting, the biological and human consequences for the study of the safavid’s history and asks of the motivation and process of hunting in the safavid era and its risks to the environment and the extent of danger for different animal species of Iran. The findings of this essay indicate that safavid kings understood hunting in addition to a food source, as something that includes learning martial arts, entertainment ,fun and play, identity markers and legitimization and persuading a sense of pride and ambition albeit, with an anthropocentric ethical approach to hunting and the environment and taking into account the modeling of the safavid rulers and neglecting the moderation of hunting and its continuation and transfer as a heritage to subsequent periods, they created devastating consequences which caused human casualties, and environmental damage to species of animals.
Machine summary:
پژوهش حاضر به روش تاریخی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول تاریخی، سفرنامهها و نسخخطی، با عطف به نظریات حوزه اخلاق محیطزیست و شکار، پیامدهای زیستی و انسانی آن را در روند تاریخ صفویان بررسی کرده است و به این سوالات میپردازد که انگیزه و فرآیند شکار در عصر صفوی چگونه بوده و مخاطرات آن بر محیطزیست و گونههای حیوانی ایران تا چه اندازهای بودهاست؟ یافتههای این پژوهش نشان میدهد که پادشاهان صفویه شکار را علاوه بر منبع غذایی، شامل فراگیری فنون رزمی، تفریح،سرگرمی و بزم، تشخّص و مشروعیت یافتن و اقناع حس افتخارجویی و جاهطلبی میدانستند اما با رویکرد اخلاق «انسانمحوری» در شکار و محیط زیست، و با در نظر گرفتن الگوبرداری حاکمان صفوی و بیتوجهی به اعتدال در شکار و استمرار و انتقال این میراث به دورههای بعدی، پیامدها و تبعات مخرّبی را به وجود آوردند که باعث تلفات انسانی، خسارتهای محیط زیستی درباره گونههایی از حیوانات شد.
در این قسمت گاهی بنابه ارزش و زیبایی پرندگان شکاری، از آنها مراقبت شدیدی انجام میپذیرفت و میتوان گفت بیشترین رعایت حقوق حیوانات تنها در این نوع اتفاق میافتاد اما به نظر میرسد که این امر از حیث حقوق جاندار و محیط زیست نبود بلکه صرفاً از دریچه نگاهداری حیوان شکارچی برای شکار بود.
خود این حیوانات به عنوان شکار مورد استفاده قرار نمیگرفتند با اینحال در چرخه محیط زیست در خدمت شکارهای بیرویه سلاطین صفوی بودند.