Abstract:
یکی از مهم ترین علل اقتصاد پنهان، وجود بار مالیات های اعمال شده توسط دولت است. اعمال وضع مالیات توسط دولت موجب پنهان سازی فعالیتهای اقتصادی جهت عدم پرداخت مالیات می شود. مطالعات نشان می دهد حجم اقتصاد پنهان در ایران بالا و مالیات یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر آن محسوب می شود. در این مقاله، به ارتباط میان اقتصاد زیرزمینی و مالیاتها به تفکیک پایه های مالیاتی با بهره گیری از تحلیل هم انباشتگی بر اساس مدل [i]ARDL در دوره 96-1350 پرداخته می شود. در مدل اول بار مالیاتی کل به دو جزء بار مالیات مستقیم و غیر مستقیم تفکیک و تاثیر آن بر رشد اقتصاد پنهان بررسی گردید. نتایج برآورد حاصل از مدل ها نشان می دهد که، ارتباط میان بار مالیات غیرمستقیم با اقتصاد پنهان دارای اثر مثبت می باشد. در مدل دوم، متغیرهای بار مالیاتی مستقیم و غیر مستقیم بر حسب اجزاء تفکیک و نتایج نشان می دهد در بلند مدت بار مالیات بر مستغلات، شرکتها، ثروت، واردات و کالاها و خدمات تاثیر مثبتی بر حجم اقتصاد پنهان دارند. در کوتاه مدت تمام پایه های مالیاتی فوق الذکر اثر مثبتی بر حجم اقتصاد پنهان دارند.
Regressive Distributed Lags(ARDL) By regarding the effects of shadow economy on main economic indicators, it is required to study the affecting factors and introduce approaches to prevent and reduce this phenomenon. In the literature, tax burden is considered one of the main reasons for shadow economy. Tax levy by government may be led to hide economic activities to avoid tax payments. According to the studies, the size of shadow economy is so high in Iran and tax is considered one of the main and effective factors. Therefore, this paper tends to address to the relation of shadow economy and taxes (by different tax categories) by the use of Co integration Analysis and ARDL model during 1971-2017. In the first model, total tax burden has divided into two elements, direct and indirect burdens, and then their effects on the shadow economy have been reviewed separately. According to the results, indirect tax burden has positive effect on shadow economy. In the second model, it has been indicated that real estate tax, corporate income tax, wealth tax, export, import and services taxes have positive effect on shadow economy’s size in long term. All different tax categories (separately) have positive effects on shadow economy’s size in the short- term.
Machine summary:
بررسی ها نشان می دهد که بار مالیاتی، حجم دولت ،محدودیت های تجاری، پیچدگی های قوانین و مقررات از مهمترین دلایل فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٩ / زمستان ١٣٩٨ اقتصادی افزایش اقتصاد پنهان در ایران می باشند و در این میان بر نقش عامل بار مالیاتی تاکید 8 زیادی شده است .
طبق ادبیات نظری الگوی بلندمدت دو مدل به صورت زیر تصریح می شود: (رجوع شود به تصویر صفحه) فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٩ / زمستان ١٣٩٨ در مدل اول تاثیر بار مالیات مستقیم و غیر مستقیم به همراه نرخ تورم و بیکاری برحجم اقتصاد ،و در مدل دوم تاثیر پایه های مختلف مالیاتی بر روی اقتصاد زیرزمینی بررسی خواهد شد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٩ / زمستان ١٣٩٨ ٥- نتیجه گیری نتایج حاصل از این مطالعه ،نشان می دهد ضرایب بلند مدت مدل اول (ارتباط بین حجم اقتصاد زیرزمینی با بار مالیاتی مستقیم و غیر مستقیم به همرا نرخ تورم و بیکاری) همانند ضرایب کوتاه مدت می باشند..
E. A,1998, “Simulating the relationship between the hidden economy and the tax mix in New Zealand”, Econometrics Working Paper EWP9804, Department of Economics, University of Victoria.
T. Werkneh(1999), The Canadian underground and Measured Economies:Granger ausality Resualts,Working Paper EWP9907,Department of Economies ,University of Victoria, Victoria 26) GILES , David.