الهیات سلبی حمیدالدین کرمانی Journal Article

حمید الدین کرمانی(411-352ق) ملقب به حجۀ‌العراقین، یکی از پرنفوذترین و تأثیرگذارترین متفکران کیش اسماعیلی در دوره‌ اقتدار حکومت فاطمیان است. او با بهره‌گیری از فلسفه نوافلاطونی و تأثیرپذیری از آموزه‌های اسلامی سعی می‌کند با تکیه ‌بر الهیات سلبی، الگویی جدید از خداشناسی ارائه دهد. این الگو نه با خداشناسی فیلسوفانی چون فارابی و ابن‌سینا هماهنگ است و نه با رأی معتزله و اشاعره. او همچون استاد خود سجستانی، خدا را ماورای آن می‌داند که بتوان او را «موجود» یا «ناموجود»، «شیء» یا «لا شیء» خواند. از طرف دیگر نظریه تعطیل  معتزله را با تفسیر و توضیح اشتباه آنان روشن می‌کند. این مقاله می‌کوشد ابتدا زمینه شکل‌گیری الهیات سلبی کرمانی را نشان دهد و سپس با دسته‌بندی دلایل وی، تصویر روشن‌تری از الهیات سلبی او ارائه کند. این دلایل به دو دسته دلایل معرفت‌شناختی و وجود شناختی تقسیم می‌شوند.