Abstract:
بررسی فتوتنامهها با نگاهی به مباحث معنوی و حکمت هنر نشان میدهد که یکی از بسترهای رشد باطنی و معنوی انسان، پیشهوری و هنرورزی است. در این مقاله که به روش توصیفی و تحلیلی تدوین شده است، تلاش میکنیم که نشان دهیم راهکارهای نظری و عملی برای این سلوک معنوی چیست. در نوع اول فتوتنامههای صنفی، آموزهها و معانی مربوط به هر پیشه را بیان کرده و بر دانستن آنها تأکید میکند. اهمیت این نوع آموزهها تا جایی است که در برخی فتوتنامهها دانستن آنها شرط آغاز کار بوده است. در گام بعد، راهکارهایی عملی ارائه میشود که این هنرمند را به سلوکی در حوزۀ رفتار هدایت کند. این راهکارها برخی قبل از انجام کار و برخی همراه با هر مرحله از صناعت، توصیه شده و در بسیاری موارد، ارتباط تنگاتنگی با خود عمل دارد.
By viewing the spiritual issues and art philosophy, investigating Fotowatnameh shows that one of the grounds of human's spiritual growth is craft and artistry. This study with descriptive-analytic method has aimed to show what theoretical and practical strategies are for this spiritual conduct. In the first type of corporatism Fotowatnameh, teachings and concepts related to each craft have been mentioned and knowing them are emphasized. These teachings are so important that, in some Fotowatnameh, knowing them is the condition of beginning the job. Then, practical strategies have been presented to direct an artist and artificer toward conduct in the ethics. Some of them are recommended before beginning the job and craft, and others are advised within each stage of craft and ,in many cases, there is close relation between craft and strategies.
Machine summary:
بر اين اساس ، ميتوانيم با نگاهي به اين متون بگوييم : اگر بپذيريم که اولا ميتوان براي فهم برخي مسائل مورد توجه در حوزة هنر به فتوت نامه ها رجوع کرد؛ و ثانيا ميتوان نوعي نظام تربيت معنوي و سلوک باطني را در اين متون مشاهده کرد و در هنر نيز تسري دارد؛ آن گاه بايد به اين سوالات پاسخ دهيم که : الف ) فتوت نامه چگونه ميتواند هنرمند را از طريق عمل هنري، به سلوک معنوي برساند؟ ب ) براي بيان ارتباط بين هنر و معنويت ، چه روش هايي در فتوت نامه ها پيش گرفته شده است ؟ ج ) براي عمل به هريک از روش هاي فتوت نامه در راستاي ايجاد ارتباط بين عمل هنري و سلوک باطني، چه نسخه اي ارائه شده است ؟ لازم به ذکر است که در زمينۀ مطالعات مربوط به فتوت نامه ها، تاکنون تحقيقات شايسته اي صورت پذيرفته است که عمدتا ناظر به نسخه شناسي و اصلاح ، بررسي و تحليل ساختار، تاريخچه و يا تحليل محتوا از ديد اخلاقي و عرفاني بوده است و منابع مورد استفاده اين مقاله ، نمونه هاي اصلي اين نوع تحقيقات است .
اما نوعي دسته بندي مطالب فتوت نامه ها به نظر ميرسد که مناسبت بيشتر با سنت عرفاني دارد و به شرح زير است : الف ) راه کارهاي نظري و زمينه هاي سلوک معنوي: فتوت نامه ها با بيان سلسله اي از دانش ها و عقايد ديني و اخلاقي، به منظور ايجاد زمينه اي معنوي و نگاهي باطني به هنر، به هنرمند مسائلي را ميآموزد که اين ميتواند بر تمامي مراحل کاري وي اثرگذار شده و معنابخشي کند.