Abstract:
تالیف آثاری به تقلید از گلستان سعدی، از همان روزگار نزدیک به تالیف این کتاب آغاز شد. یکی از آخرین آثار نوشتهشده به تقلید از گلستان، شکرستان اثر علیمحمد منشی متخلص به حکیم است که در گذشته، زندگی وی در هالهای از ابهام قرار داشت و برخی از محققین درباره وی به حدس و گمان روی آورده بودند. در این مقاله ضمن بررسی تحقیقات پژوهشگران پیشین، زندگی علیمحمد حکیم از خلال منابع عصر قاجار روشن شده است و در ادامه به بررسی سبک و محتوای کتاب شکرستان او و مقایسه آن با گلستان سعدی پرداخته شده است تا میزان پیروی وی از سبک سعدی روشن شود.
Lots of literary compositions have been influenced by Saadi’s
Golestan. Many writers have no reservations about directly imitating
some stylistic aspects of Golestan in their own literary works. In
Shekarestan, Ali Mohammad Monshi (with the literary pseudonym
“Hakim) proves to be such a writer. Nothing of substance is known
about his personal life. Through surveying previous scholarly studies
and some pertinent sources survived from the Qajar Era, the present
article gives a clearer picture of Monshi’s personal life. Furthermore, it
focuses on the imitative significance of his literary style and content
and identifies the instances where the stylistic aspects of Saadi’s
Golestan are clearly imitated in Monshi’s poetry.
Machine summary:
یکـی از آخرین آثار نوشته شده به تقلید از گلستان ، شکرستان اثر علیمحمد منشی متخلص به حکیم اسـت کـه در گذشته ، زندگی وی در هاله ای از ابهام قرار داشت و برخی از محققین دربارۀ وی بـه حـدس و گمـان روی آورده بودند؛ اما آیا میتوان با بررسی دقیق منابع عصر قاجار به زندگینامه و هویت واقعی علیمحمد منشی دست یافت ؟ علیمحمد منشی در تقلید از سعدی تا چه اندازه موفق بوده است ؟ در این مقاله ضمن بررسی تحقیقات پژوهشگران پیشین ، با مراجعه به مسـتندات و منـابع عصـر قاجـار و بررسـی دقیـق آن ، زنـدگی علیمحمد حکیم روشن شده است و در ادامه به بررسی سبک و محتوای کتاب شکرستان او و مقایسـۀ آن با گلستان سعدی پرداخته شده است تا میزان پیروی وی از سبک سعدی روشن شود.
علیمحمد قرقی به واسطۀ صدای خوشی که داشت ، مورد زندگی و آثار علی محمد منشی و شیوۀ وی در تقلید گلستان سعدی ٣٦ توجه فتحعلی شاه قرار گرفت و همراه برادرش میرزا محمد به تهران آمد و به دربار راه یافت و به مدت یک سال حکومت کاشان را نیز برعهده داشت .
٣-دربارۀ کتاب شکرستان شکرستان را علیمحمد حکیم نخستین بار در ١٢٩٠ و به قصد انبساط خاطر میرزا مهـدی خـان اعتضادالدوله ، حاکم قم و ساوه ، به نگارش درآورده است و مندرجات سه نسـخۀ قـدیمی تـر ایـن کتاب یعنی نسخه های اساس چاپ این کتاب ، نسخۀ کتابخانۀ ملی و نسخۀ کاخ گلسـتان ، مؤیـد این نظر است و اینکه مرحوم مغفور استاد احمد منزوی شکرستان را «برای میرزا علی اصغر امین السلطان » (منزوی ، ١٣٤٩: ٣٥٨٢) دانسته است ، صحیح نیست .