Abstract:
بحث وقوع یا عدم وقوع تحریف در قرآن کریم، یکی از مباحث چالشی و مورد اختلاف مسلمانان بوده است و مستشرقان نیز طبعاً به بحث دراینباره پرداختهاند. «برونر» مستشرق فرانسوی، مقاله خود را با عنوان «اختلاف اهلسنت و شیعه در موضوع تحریف قرآن در قرن بیستم» به این موضوع اختصاص داده است. واکاوی اندیشههای وی و چگونگی گزارش دهی او نسبت به آراء علمای اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است. نوشتار حاضر ضمن ترجمه مقاله برونر، به تبیین زوایای فکری نویسنده میپردازد و به این سؤال پاسخ میدهد که برونر در گزارش خود تا چه حد رعایت انصاف کرده و مطابق با واقع عمل کرده است؟ برونر سیر تاریخی اعتقاد به تحریف را در بین شیعه و اهلسنت بررسی کرده و تصریح میکند که این باور به دلیل پایههای ضعیفاش در بین مسلمانان عمومیت نیافته است و مبنای تحریف ناپذیری قرآن را از منظر مسلمانان، نصوص قرآنی از جمله آیه ۹ سوره حجر میداند.
گرچه برونر سعی در امانتداری و گزارش منصفانه نسبت به آرای علمای اسلامی در موضوع وقوع یا عدم وقوع قرآن داشته است؛ اما در مواردی هرچند اندک، دچار برداشتهای ناصواب شده است. روش این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است.
The issue of the occurrence or non-occurrence of distortion in the Holy Qur'an has been one of the most challenging and controversial issues among Muslims and Orientalists have naturally discussed it as well. The French Orientalist Brunner has devoted his article to this issue, entitled "The difference between Sunnis and Shiites on the subject of the distortion of the Qur'an in the twentieth century". The analysis of his thoughts and how he reports on the views of Islamic scholars has particular importance. The present paper, while translating Bruner's article, explains the author's intellectual dimension and answers the question to what extent has Brunner observed fairness in his report and how acted in accordance with reality? Brunner examines the historical course of the belief in distortion among Shiites and Sunnis and states that this belief has not become popular among Muslims due to its weak foundations, and that verses from the Holy Qur'an, including verse 9 of Surah Al-Hijr, are the basis of this idea that the Holy Quran is not distorted. Although Brunner has tried to be honest with the opinions of Islamic scholars on the issue of the occurrence or non-occurrence of the distortion of the Holy Quran and to present a fair report; but in some cases, but in a few cases, he also had misconceptions. The method of this article is descriptive-analytical.
Machine summary:
نوشتار حاضر ضمن ترجمه مقاله برونر، به تبیین زوایای فکری نویسنده میپردازد و به این سؤال پاسخ میدهد که برونر در گزارش خود تا چه حد رعایت انصاف کرده و مطابق با واقع عمل کرده است؟ برونر سیر تاریخی اعتقاد به تحریف را در بین شیعه و اهلسنت بررسی کرده و تصریح میکند که این باور به دلیل پایههای ضعیفاش در بین مسلمانان عمومیت نیافته است و مبنای تحریف ناپذیری قرآن را از منظر مسلمانان، نصوص قرآنی از جمله آیه ۹ سوره حجر میداند.
در مقابل، برخی از علمای شیعه بر این باورند که علمای اهلسنت خود نیز بهطور ضمنی قائل به تحریف قرآن هستند؛ زیرا اکثر آنان قائل به نسخ تلاوت هستند که یکی از انواع تحریف است؛ یعنی معتقدند که بخشی از آیات در قرآن ضبط نشده و از قرآن ساقط شده است (خویی، البیان فی تفسیر القرآن، 1375 ش: 1/ 313).
البته برونر روایاتی را که اخباریها در جهت تأیید مدعای خود به آنها استناد میکنند، مطرح نکرده است؛ اما عمده این روایات، روایتی است که نعمتالله جزایری در کتاب «منبع الحیاة» خود از قول امیر مؤمنان( نقل کرده است که بر اساس آن دوسوم قرآن از آیه 3 سوره نساء افتاده است (جزایری، منبع الحیاة و حجیة قول المجتهد من الاموات، بیتا: 1/ 67)؛ زیرا ظاهراً میان صدر و ذیل آیه ـ رعایت عدالت در رابطه با یتیمان و چندهمسری ـ ارتباطی وجود ندارد.