Abstract:
خاورمیانه از یک دهه قبل به ویژه در پی تهاجم نظامی آمریکا به عراق، با افزایش جریان های افراطی
مواجه شده است. افراط گرایی که از دل بنیادگرایی اسلامی بیرون آمده از لحاظ ایدئولوژیک، با شکل
اسلامی ایدئولوژی محافظهکاری سنتی افراطی در جوامع اسلامی است. به همین دلیل، افراط گرایان
به سادگی براساس ظاهر آیات قرآن و بدون تفسیر عالمان دینی حکم جهاد می دهند و مسلمانانی را
که مانند آن ها نمی اندیشند کافر یا مشرک قلمداد می کنند. آثار هولناک تندروی ها، خشونت ها و
جنایات روزافزون گروه های تکفیری، لزوم مبارزه صحیح و سریع با این پدیده شوم و ریشه کن
نمودن این آفتی را که ابعاد و دامنه آن رو به گسترش است، دوچندان می کند.گرچه افراد مختلف
در جامعه هریک به نسبت های متفاوت می توانند در مهار این بحران اثرگذار باشند، اما نقش
نخبگان دانشگاهی در این میان بسیار پررنگتر از سایر اقشار جامعه است. پژوهش حاضر با روش
توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کتابخانه ای به بررسی نقش نخبگان و دانشگاهیان در مقابله با
افراطگرایی پرداخته است. گرایش افراد به خشونت و افراط را بیان می دارد و با نظر به تلاش
دشمنان برای ایجاد اسلام هراسی و ترسیم چهره ای غیرواقعی از مسلمانان در اذهان عمومی، برخی
از مسوولیت های علمای دین همچون: تبیین مواضع اسلام در خصوص تکفیر دیگران و تعدی به
حقوق آن ها، بازگو نمودن حقیقت اسلام و تسامح و عطوفت اسلامی، نهادینه کردن آموزه های دینی
در افکار جامعه، اصلاح مناهج تعلیم و تربیت اسلامی مطابق با نیاز روز ،آموزش دانش آموختگانی
آگاه و ... را در مواجهه با این بحران ها برمی شمرد.
Machine summary:
گرايش افراد به خشونت و افراط را بيان مي دارد و با نظر به تلاش دشمنان براي ايجاد اسلام هراسي و ترسيم چهره اي غيرواقعي از مسلمانان در اذهان عمومي، برخي از مسؤوليت هاي علماي دين همچون : تبيين مواضع اسلام در خصوص تکفير ديگران و تعدي به حقوق آن ها، بازگو نمودن حقيقت اسلام و تسامح و عطوفت اسلامي، نهادينه کردن آموزه هاي ديني در افکار جامعه ، اصلاح مناهج تعليم و تربيت اسلامي مطابق با نياز روز ،آموزش دانش آموختگاني آگاه و ...
با وجود اينکه از ديرباز انواعي از مواجهه خشونت بار بين پيروان مذاهب اسلامي به صورت رفتارهاي پراکنده وجود داشته است اما امروزه شدت تـوسعه آن قـاطبه عـالمان دين و جامعه شناسان مذهبي را عميقا نـگران کـرده اسـت ؛ چراکه گرايش هاي تکفيري با ارائه قرائتي خاص از دين ، نگاه غضبناک خود به ساير جريان هاي اسلامي را شدت بخشيده در اين بين خاورميانه منطقه اي است که گروه هاي افراطي به طورکلي از حدود يک دهه گذشـته تـاکنون در اين منطقه رشد و گسترش يافته اند.
درواقع جريان هاي افراطي در جهان اسلام ، از ايدئولوژي وهابي و سلفي گري تکفيري سرچشمه گرفته اند و در اين ميان ، داعش يا همان گروه موسوم به «دولت اسلامي عراق و شامات » انشعابي از القاعده است که در مدت کوتاهي توانسته بخش هايي از عراق و سوريه را زير سلطه خود درآورد و در کانون توجه بين المللي قرار گيرد .