Abstract:
مفهوم «ولایت» در حدیث غدیر، از جمله مفاهیمی است که دیدگاههای متناقضی از سوی شیعه و اهلسنت نسبت به آن ارائه شده است. شیعه، «ولایت» مطرحشده در این حدیث را از مهمترین نصوص قطعی بر امامت و وصایت امام علیg میداند؛ ولی برخی از اهلسنت آن را در حد محبت و نصرت تنزّل دادهاند. این تحقیق بر مبنای ارتباط مفهومی و مصداقی «ولایت» در آیۀ ولایت و حدیث غدیر، در صدد است با روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم «ولایت» امام علیg در حدیث غدیر را در پرتو معنایابی مفهوم ولایت الهی و نبویa در آیۀ ولایت و دیگر آیات قرآن تحلیل کند. نوشته حاضر بیان میکند که بر اساس تحلیل آثار ولایت الهی و نبویa که عبارتاند از: نصرت، هدایت، محبت و سرپرستی و همچنین اسباب و لوازم ورود به این دو ولایت که شامل: ایمان، عمل صالح، مودّت، اطاعت و تبعیت از «ولیّ» است و انطباق این مؤلفهها بر ولایت علویg در حدیث غدیر؛ «ولایت» مطرحشده برای امام علیg در حدیث غدیر، مفهومی اعمّ از محبت و نصرت داشته؛ بلکه بر «رهبری دینی، فکری، اجتماعی و سیاسی» آن امامg دلالت تام دارد.
Machine summary:
نوشته حاضر بیان میکند که بر اساس تحلیل آثار ولایت الهی و نبوی( که عبارتاند از: نصرت، هدایت، محبت و سرپرستی و همچنین اسباب و لوازم ورود به این دو ولایت که شامل: ایمان، عمل صالح، مودّت، اطاعت و تبعیت از «ولیّ» است و انطباق این مؤلفهها بر ولایت علوی( در حدیث غدیر؛ «ولایت» مطرحشده برای امام علی( در حدیث غدیر، مفهومی اعمّ از محبت و نصرت داشته؛ بلکه بر «رهبری دینی، فکری، اجتماعی و سیاسی» آن امام( دلالت تام دارد.
اتخاذ چنین رویکرد قرآنی نسبت به معنایابی مفهوم «ولایت» در حدیث غدیر، چندین رهاورد مهم در اینباره خواهد داشت از جمله اینکه: منجر به فهم صحیحی از حدیث غدیر و همچنین ولایت مطرحشده در آن خواهد شد و از آنجایی که پایه و مستندات چنین روشی برای معنایابی، آیات قرآن است و قرآن نیز در بین شیعه و اهلسنت حجیت دارد و فریقین بر اعتبار آن اتفاق دارند؛ بنابراین، نتایج حاصله از این رویکرد، مورد اتفاق هر دوگروه خواهد بود و زمینۀ تقریب بیشتر آنان را به وجود خواهد آورد.
علاوه بر آیات مزبور، یکی از مهمترین دلائل مؤلّفه بودن سرپرستی برای مفهوم «ولایت»، دلالت التزامی دیگر مؤلفههای «ولایت» است؛ زیرا بر این اساس که «هدایت و نصرت» از تاثیرات ولایت خدا و رسول است، زمانی نصرت و هدایت الهی تحقق کامل مییابد که قوانین زندگی اجتماع بشری و مجریان آن، منتصب از سوی خداوند باشند.