Abstract:
در این مقاله روابط بازرگانی میان مصر و ونیز در دوره ممالیک برجی (784-923ﻫ) و فراز و فرودهای آن بررسی شدهاست. رشد یا رکود روابط تجاری مصر با ونیز در این دوره هم متأثر از عوامل داخلی بود و هم ریشههای خارجی داشت. در آغاز و میانه دوره ممالیک برجی دو عامل خارجی یعنی هجوم تیمور لنگ به شام و سقوط قسطنطنیه به دست عثمانیان موجب ناامنی راههای زمینی و سبب رونق راه تجاری دریای سرخ و در نتیجه افزایش مبادلات بازرگانی میان مصر و ونیز شد. در برهههایی اما دخالت مستقیم سلاطین و امیران برجی در تجارت و احتکار کالاها و انحصار در مبادلات، تقلب و غش دو طرف در دادوستد کالاها و هجوم دزدان دریایی به کشتیهای تجاری از عوامل اختلال و رکورد بازرگانی میان مصریان و ونیزیان بود. مهمترین عامل در رکود و کاهش روابط تجاری میان مصر و ونیز، کشف راه دریایی جدید میان اروپا و آسیا توسط پرتغالیها بود که تجارت پرسود انتقال ادویه و کالاهای آسیایی را نصیب آنها کرد و مصر و ونیز را از درآمدهای هنگفت حاصل از این تجارت عبوری محروم ساخت.
The present paper focuses on the vicissitudes in commercial relations between Egypt and Venice in Borji Mamluk (784- 923 H.) that caused by internal and external factors. The most important forces were the attack of Timur to Syria and the fall of Constantinople by ottomans. Both factors resulted in the unsafety of all connecting roads and so the trading through Red Sea boomed and also the business between Egypt and Venice was improved. In contrary, sometime certain meddling of some kings and princes in trading and hoarding of goods as well as frauds and swooning which coincided with pirates’ attacks caused drastic falls in above mentioned relation between Venice and Egypt. In certain periods new discoveries by Portuguese in some routes between Europe and Asia brought them a profitable trade of spices and other Asian products which in turn caused tangible losses for Venice and Egypt.
Machine summary:
رشد يا رکود روابط تجاري مصر با ونيز در اين دوره هم متأثر از عوامل داخلي بود و هم ريشه هاي خارجي داشت .
در آغاز و ميانه دوره مماليک برجي دو عامل خارجي يعني هجوم تيمور لنگ به شام و سقوط قسط نط نيه به دست عثمانيان موجب ناامني راههاي زميني و سبب رونق راه تجاري درياي سرخ و در نتيجه افزايش مبادلات بازرگاني ميان مصر و ونيز شد.
مهم ترين عامل در رکود و کاهش روابط تجاري ميان مصر و ونيز، کشف راه دريايي جديد ميان اروپا و آسيا توسط پرتغاليها بود که تجارت پرسود انتقال ادويه و کالاهاي آسيايي را نصيب آنها کرد و مصر و ونيز را از درآمدهاي هنگفت حاصل از اين تجارت عبوري محروم ساخت .
پيشينه تحقيق محمد العريس در موسوعة التاريخ الاسلامي العصرالمملوکي به روابط بازرگاني مصر و ونيز توجه کرده و به مباحثي چون کالاهاي مورد تبادل و قراردادها و هم چنين رکود روابط آنها در سالهاي پاياني حکومت مماليک برجي پرداخته است .
سعيد صالح خليل در التجارة الداخلية في دولة المماليک الثانية اگرچه بر تجارت داخلي مصر در دوره مماليک برجي متمرکز بوده، اما گاه به ضرورت و به سبب وابستگي تجارت داخلي به تجارت خارجي از روابط تجاري خارجي مماليک برجي نيز ياد کردهاست .
دوکات که به بندقي هم شهرت داشت از ٧٩٠ه در قاهره به کار گرفته شد )مقريزي، السلوک، ٣٧٨/٥( اين سکه تا پايان دوره مماليک برجي رايج بود )١٨٤,Schultz( .
سلاطين مملوکي و واداشتن بازرگانان به خريد آنها با قيمت هاي تعيين شده يکي از علل مهم رکود يا تيرگي روابط تجاري ميان مصر و ونيز بود.