Abstract:
جل اسب، یکی از مهمترین و ضروریترین دستبافتههای عشایر قشقایی است که از زمان حضور اسب در جامعه ایلی، همواره مورد توجه و استفاده بوده است. در این بافته، بافنده علاوه بر سعی در ارائه جلی با دوام و کیفیت بالا، اهتمامی ویژه به بُعد زیباشناختی (نقش و رنگ) آن داشته است. از این رهگذر، همنشینی دو عنصر تجسمی نقش و رنگ در جلهای قشقایی، آنرا به یک اثر هنری بومی و عشایری (کاربرد جلها بهواسطه تغییر شیوه زندگی، منسوخشده است)، تبدیل نمودهاست که امروزه زینتبخش مجموعهها و موزههای مشهور جهان است. این مقاله بر آن است تا جلهای نقش طاووسی را از منظر زیباشناختی بررسی، تحلیل و معرفی نماید. از اینرو، تعداد سی جل از منابع مختلف جمعآوری و مورد مطالعه قرار گرفت. یافتههای پژوهش چنین است: نقوش در نمونههای انتخابی به چهار طبقه جانوری (حیوانات و پرندگان)، انسانی، گیاهی و اشکال هندسی تقسیم میشود که از این میان نقوش جانوری و بهطور خاص نقش پرنده طاووس در برگههای متنوع، بیشترین حضور را هم بهصورت تکنگاره و هم بهصورت تکرار در قالب نوارهای افقی، در زمینه جلها دارند. همچنین تعداد رنگهای بهکار رفته در این بافتهها بین 8 الی 12 رنگ است که عبارت است از قرمز، آبی، سرمهای، سبز، زرد، نارنجی، عنابی، سیاه، سفید، خرمایی، قهوهای باز و سیر. همچنین فن بافت جلها، سوزنی و قالی بری (ترکمن نقش) است. این پژوهش از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع تحلیلی ـ توصیفی است. شیوه گردآوری دادهها نیز توأمان بهصورت کتابخانهای و میدانی، جستجو در موزهها و مجموعههای معتبر، بوده است.
Nomadic woven is an expression of the visual art of the tribes and tribes in which, weaver While considering the purpose and application of the weave, particular attention is paid to the aesthetic dimension (motif and color) as well as the ritual and symbolic aspects of the textural process. in the meantime, blanket or cover of horse are one of the different types of nomadic woven fabrics that provide a space for motif-playing. and artistic creation is a work of art by a weaver. qashqai weavers are one of the most beloved tribal and tribal artists of iran in the past, using imagination, their taste was able to create similar gems to valuable artworks in the field of tribal art. while it is a showcase of peacock art, these are examples today although limited, they are housed in world-renowned private museums and collections. in this article, the motif of peacock in aesthetic perspective will be introduced, analyzed and described. the results show that the qashqai of cover of horse Are woven often with weaving Souzani of techniques and Ghalibori(Torkaman naghsh). Also the peacock of motif in a variety ofGhalibori(Torkaman naghsh). Also the peacock of motif in a variety oAlso ariety
Machine summary:
يافته هاي پژوهش چنين است : نقوش در نمونه هاي انتخابي به چهار طبقـه جـانوري (حيوانات و پرندگان )، انساني، گياهي و اشکال هندسي تقسيم ميشود که از اين ميان نقوش جـانوري و به طور خاص نقش پرنده طاووس در برگه هاي متنوع ، بيش ترين حضور را هم به صورت تـک نگـاره و هـم به صورت تکرار در قالب نوارهاي افقي، در زمينه جل ها دارند.
عشاير، قشقايي، دست بافته ، جل اسب ، نقش ، رنگ مقدمه تزئين ، آراستن و نقش پردازي بر پهنه دست بافته هاي عشايري به عنوان تنها هنر تجسمي ايلي، يکي از مهم ترين محمل ها و عرصه هاي ذوق آزمايي بافندگان بـه عنـوان هنرمنـدان عشاير است .
اين نوع از جل ها که در گذشته و صرفا در ميان قشقاييها رواج داشته اسـت ، مـزين بـه نقش مايه طاووس است که يا به صورت منفرد و يا همراه با نقش مايه هاي متنـوع ديگـري از طبقه نقوش جانوري، گياهي يا انساني در زمينه جل ها حضوري برجسـته دارد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) در (جدول ٢) ، انواع مختلفي از نقش مايه طاووس در دست بافته هاي قشقايي نظير جل ها و به طورخاص گليم بافته ها نشان داده شده است .