Abstract:
هدف از مطالعة حاضر، طراحی چارچوب مفهومی تفکر مراقبتی در برنامة فلسفه برای کودکان است .روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی با رویکرد کیفی بوده است. جامعة پژوهش همة منابع دست اول و دوم فلسفة کودکان و مرتبط با متغیرهای پژوهش بود که به روش هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. همزمان با فرایند فیشبرداری، اطلاعات جمعآوری شد و تحلیل دادهها به صورت منظم و مستمر انجام گرفت. بدین معنا که دادهها دستهبندی و تفسیر شد. یافتهها نشان داد تبیین چارچوب تفکر مراقبتی را میتوان علاوه بر عنصر ارتباطدهنده بین تفکر انتقادی و خلاق، براساس نمود عملی این دو نوع تفکر توضیح داد. براساس نتایج، حوزة آموزش فلسفه برای کودکان، بستر مناسب ایجاد و رشد تفکر مراقبتی است. ابعاد تفکر مراقبتی عبارتاند از عقلانیت، مسئولیتپذیری، سازگاری منطقی، خلاقیت، تخیل اخلاقی، ملکهشدن فضائل اخلاقی، موقعیتنگری و غور در مفاهیم اخلاقی. اصول تفکر مراقبتی شامل اعتقاد و اطاعت از اصول ارزشی (مطلق و اعتباری) است. جنبههای تفکر مراقبتی شامل قدردانی، عاطفی، فعال، هنجاری و همدلی است. آموزش فلسفه برای کودکان، کودک را – با کسب شهامت و نوعدوستی- با اخلاق وظیفهگرا و نتیجهگرا آشنا کرده و تفکر او را به زبان اجتماعی نزدیک میکند. از این رو، ضرورت آموزش تفکر مراقبتی به والدین، مربیان و سیاستگذاران آموزش و پرورش توصیه میشود.
Present Study aims at devising a conceptual contemplation thinking framework in philosophy for children. Its methodology is an analytical- description with qualitative approach. Research population consists of all the primary and secondary resources of children's philosophy and related to research variables selected and studied objectively. Simultaneous to indexing process, relevant information was collected and data analysis was conducted regularly and constantly so that all data were classified and described. Findings indicate that in addition to relating element between critical and creative thinking, one can explain the clarification of a contemplation thinking by practical manifestation of them. Contemplation thinking aspects include rationality, responsibility, rational adaptability, and creativity, ethical imagination, institutionalizing ethical virtues, positioning, and contemplation in ethical concepts. The principles of contemplation thinking include believing and following value principles (absolute and nominal). Contemplation thinking aspects include appreciation, affective, active, and normative and empathy. Training philosophy for children would make the child familiar with acquiring courage, altruism and functionality and resulted oriented ethics and makes his/her thought close to social language. Hence, parents, parents as well as pedagogy coaches and policymakers are recommended to train contemplation thinking.
Machine summary:
با توجه به کمرنگ بودن بحث تفکر مراقبتي ، در متون نظري پژوهش برنامۀ فلسفه براي کودکان و لزوم احياي ارزش هاي تفکر و گفت وگو در جهان امروز و از طرفي ، نياز به طراحي برنامۀ آموزشي براي آموزش مهارت هاي اخلاقي تفکر و گفت وگو بر اساس چارچوب مفهومي اين نوع از تفکر، پژوهش حاضر به چيستي تفکر مراقبتي و جايگاه آن در ميان ديگر انواع تفکر شامل تفکر انتقادي، خلاق و پيوند آن با برنامۀ فلسفه براي کودکان به عنوان مسئلۀ اصلي در نظر گرفته و در تلاش است چارچوب مفهومي تفکر مراقبتي را طراحي کند و به پرسش هاي زير پاسخ دهد: مباني ، ابعاد، اصول تفکر مراقبتي و روش ايجاد آن چيست ؟ در مسير عملي کردن تفکر مراقبتي چه چالش هايي وجود دارد؟ توجه به پرورش نظام ارزشي از ديرباز در انديشۀ برنامه ريزان تربيتي بوده است ، تا آنجا که در سلسله مراتب شناختي پال بلوم ۳ (١٩٦٣) ارزش گذاري جزء اهداف طراز بالاي شناخت و تفکر 1.
در واقع ، اين نظريه تأييدي بر نياز به پرورش مهارت هاي تفکر توسط آموزش هاي بيروني براي بهبود کارکردهاي عالي ذهني در کودکان مانند استدلال ، نگاه نقادانه ، خلاقيت و الزام به اصول مراقبتي است که ميتوان از برنامه هاي مؤثر در پرورش اين مهارت ها، برنامۀ فلسفه و کودک را نام برد.
با اين حال ، پژوهش هاي متعددي دربارة برنامۀ فلسفه براي کودکان در ايران و جهان با روش هاي متفاوتي از جمله آزمايشي، نظري و تحليلي انجام گرفته است که تا حدي تأکيد بر بعد تفکر نقاد در آن ها مشاهده ميشود.