Abstract:
مناظرات امام رضا (علیهالسلام) با گروههای مختلف در موضوعات گوناگون، گنجینهای از معارف رضوی است که از عالم آل محمد (صلی الله علیه وآله) به یادگار مانده است. در این مناظرات، مباحث مختلف از معارف دین اسلام بیان گردیده که پاس خ به شبهات و سؤالات و روشنگری در مسائل دینی از مباحث مهمّ مورد بحث در این گفتمانها بوده است. توجه به اهداف امام (علیهالسلام) از این مناظرات و نتایج این گفتگوها حایز اهمیت است زیرا علاوه بر تبیین و تشریح معارف رضوی، چیدمان مناظرۀ مطلوب و خداپسندانه در هر عصری را نیز ترسیم مینماید. بر همین اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکردی غایتشناسانه، مناظرات رضوی را بررسی و در ابعاد دینی، اجتماعی و سیاسی به رهاوردها و نتایج این مناظرات اشاره کرده است. نتیجه آنکه، امام(علیهالسلام) در این مناظرات اهدافی را دنبال میکردند که مهمترین آنها عبارتند از: هدایتِ افراد مناظرهکننده، تبیین معارف دین، شبههزدایی از معارف دین، تبیین جایگاه و مقام اهل بیت (علیهمالسلام) و فرهنگسازی مناظرۀ مطلوب در جامعه. کاربست این اهداف و رهاوردها در عصر حاضر دو نتیجۀ مهم بهدنبال خواهد داشت: نخست، به ترویج و تبلیغ معارف دین و پاسخگویی به شبهات در قالب مناظره کمک میکند. دوم، توجه به این اهداف و رویکردها و بهکارگیری آنها، فرهنگسازی مناظرۀ مطلوب و نتیجهبخش در سطوح مختلف جامعه از ابعاد دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را بهدنبال خواهد داشت.
Imam Rida's debates with different groups on various topics are a treasure from the teachings of Radavi, which has survived from the Prophet (pbuh). In these debates, various topics have been presented in the teachings of the Islamic religion that the answer to the doubts and questions and enlightenment in religious matters has been one of the most important topics discussed in these discourses. Considering the goals of Imam (as) from these debates and the results of these talks is important, because in addition to explaining and explaining the teachings of Radavi, the plot of a desirable and admirable debate in every age and Egyptian is also depicted. Accordingly, the present research, using a descriptive-analytical method and with an end-point approach, has focused on Radavi's debates and has drawn attention to the findings and outcomes of these debates in religious, social and political dimensions. As a result, Imam (as) pursued the goals in these debates, the most important of which are: Guiding the debater, explaining the teachings of religion, the hypocrisy of religion, explaining the position of the Ahl al-Bait (as) and the culture of the desired debate in society. These goals and objectives will have two main consequences in the present age: Firstly, promoting the religious education and nullifying the doubts in the form of a debate; secondly, paying attention to these goals and approaches and their application will lead to the emergence of favorable and controversial debates at various levels.
Machine summary:
در ادامــه ، بــه برخــي از مهم تريــن ايــن مــوارد اشــاره مي شــود: ٥ـ۱ـ۱ رويکرد هدايتي از اهـداف غائـي مهـم مناظـرات امـام رضـا ، هدايـت و راهنمايـي مـردم ـ بـا هـر مذهـب و مسـلکي ـ بـه راه سـعادت و کمـال بـوده اسـت .
امــام رضــا بــا اشــاره بــه معجــزات پيامبــران پيشــين ، وي را بــر ايــن حقيقـت رهنمـون مي سـازد کـه ايـن مطلـب اختصاصـي بـه حضـرت عيسـي نداشـته اسـت بلکـه ديگـر انبيـا نيـز معجزاتـي شـبيه بـه ايشـان داشـته اند و اگـر بـا انجـام معجـزه ، عبوديـت و پرســتش حاصــل مي شــود بايــد ديگــر انبيــا را نيــز کــه همين گونــه بوده انــد، پرســتش نمــود.
امـام رضـا در مناظـره بـا رأس الجالـوت کـه نبـو ت ديگـر انبيـا غيـر از حضـرت موسـي را قبـول نداشـت ، نبـوت ديگـر انبيـا را بـا ادلـۀ نقلـي و عقلـي بـراي وي اثبـات ميکنـد تـا جايـي کــه هيــچ شــک و شــبهه اي بــراي او باقــي نمي مانــد و وي خطــاب بــه امــام رضــا ميگويــد: «و الله يـا اْبـن محمـد لـوْ لا الرئاسـۀ التـي حصلـتْ لـي علـي جميـع اْليهـود لآمْنـت بأْحمـد و اتبْعـت أْمـرک.
مناظـرات و مباحـث در عصـر حاضـر نيـز بايـد به گونـه اي باشـد کـه زيبايي هـاي سـخنان قـرآن و اهـل بيـت بـراي مـردم بيـان شـود تـا عـلاوه بـر ترويـج و تبييـن معـارف ديـن ، موجبـات جـذب مـردم بـه فرهنـگ اهـل بيـت را فراهـم کنـد.
مناظـرات امـام رضـا نمونـه اي تـام از مناظـرٔە مطلـوب در جامعـه بـود کـه عـلاوه بـر تبييـن بسـياري از معـارف ديـن و پاسـخگويي بـه شـبهه ها و مناظـره بـا گروه هـاي مختلـف از مذاهـب گوناگـون ، بـه حفـظ همدلي و اتحـاد در جامعـه کمـک نمـود.