Abstract:
سیره ائمه اطهار (علیهمالسلام) مملو از درسهای پربار است. از آموزههای زندگی امام رضا (علیهالسلام) نیز میتوان برای بهبود زندگی بشر بهرههای بسیار برد. یکی از آنها اقدامهای سیاستگذارانه آن حضرت برای تربیت انسانهاست. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفیـتحلیلی، درصدد است دلالتهایی بنیادین در سیاستگذاری تربیتی اسلامی از سیره رضوی را استخراج کند. نتایج پژوهش حاکی از دلالتهای تربیتی مانند جهتدهی به استعدادها و گرایشهای متربی در فرایند تربیت، نقش اثرهای وضعی بر متربّی در فرایند تربیت؛ سیاستگذاری برای الگوهای اخلاقی و رفتاری متربّی، در فرایند تربیت؛ تشویقمحور و تهدیدمحور بودن توأمان مدل تربیتی؛ توجه به گفتگومحور بودن مدلهای تربیتی اسلامی؛ توجه به هماهنگی و تأثیر متقابل علم و عمل در سیاستگذاری تربیتی؛ مخاطبشناسی در فرایند تربیت؛ ضرورت سیاستگذاری برای محیط رشد متربّی است.
The manners of the pure Imams (as) are full of fruitful lessons. The teachings of Imam Reza's (as) life can also be used to improve human life. One of them is his policy of educating human beings. The present study, with its descriptive-analytical approach, seeks to extract fundamental implications for Islamic educational policy from the Radavi tradition. The results of the research indicate educational implications such as orientation to the talents and tendencies of the educator in the training process, the role of situational effects on the educator training in the training process; policy-making for moral and behavioral patterns of the educator in the process of education; encouragement and threat-centeredness of the educational model; paying attention to the conversational nature of Islamic educational models; paying attention to the coordination and interaction of knowledge and practice in educational policy; recognition of audience in the process of education; the need for policy-making for the growth environment of the educator.
Machine summary:
نتايــج پژوهــش حاکــي از دلالت هــاي تربيتــي ماننــد جهت دهــي بــه اســتعدادها و گرايش هــاي متربــي در فراينـد تربيـت ، نقـش اثرهـاي وضعـي بـر متر بـي در فراينـد تربيـت ؛ سياسـت گذاري بـراي الگوهـاي اخلاقـي و رفتـاري متر بـي ، در فراينـد تربيـت ؛ تشـويق محور و تهديدمحـور بـودن توأمـان مـدل تربيتي ؛ توجـه بـه گفتگومحـور بـودن مدل هـاي تربيتـي اسـلامي ؛ توجـه بـه هماهنگـي و تأثيـر متقابـل علـم و عمــل در سياســت گذاري تربيتــي ؛ مخاطب شناســي در فراينــد تربيــت ؛ ضــرورت سياســت گذاري بـراي محيـط رشـد متر بـي اسـت .
بدين ســان ، دوران امامـت امـام رضـا کـه عصـر اختـلاط فرهنـگ اسـلام بـا ديگـر فرهنگ هاسـت (قائمي ، ۱۳۷۸: ۲۷٥) به دليـل گسـترش نهضـت ترجمـه ، زمينه هـاي علمـي بـراي انديشـمندان اديـان و مذاهـب مختلـف ايجـاد شـد کـه بـه «عصـر طلايـي تمـدن اسـلامي » مشـهور اسـت (ابن سـعد، ۱٤۰۸ق ، ج۱: ٤۳۱؛ رفاعــي ، ۱۳٤۳ق ، ج۱: ۳۷۹؛ جرجي زيــدان ، بي تــا، ج۲: ۲۸۲).
دلبــري و زحمتکــش (۱۳۹٥) در پژوهــش خــود بــا عنــوان «به کارگيــري شــيوه هاي تســامح و تسـاهل در سـيره تربيتـي امـام رضـا »، بـه ايـن نتايـج دسـت يافتنـد کـه التـزام بـه احتـرام نسـبت به غيرمسـلمان ، آشـنايي بـا زبان و متـون مقـدس اديـان ، آزادي فکرو به رسميت شـناختن حـق سـوال بـراي اديـان ، همزيسـتي مسـالمت آميز، از مهم تريـن شـاخص هاي الگـوي رفتـاري رضـوي بـا ديگـر اديـان بـوده اسـت .
موسـلي و جـدي (۱۳۹۷) در پژوهشـي بـا عنـوان «مولفه هـا و روش هـاي تربيتـي در احاديـث امــام رضــا »، دســت يافتند کــه مولفه هــاي تربيــت رضــوي بــر ســه پايــه اســتوار اســت : خدامحــوري ، جامعيــت و عنايــت بــه جنبه هــاي فــردي و اجتماعــي .