Abstract:
همگام با افزایش پیشرفتها، فضای مجازی به متن خانوادهها نفوذ کرده و در حوزههای مختلف آموزش، بهداشت، تجارت و خدمات اداری ـ کاری، با رویکرد مثبت دولتها و آحاد جامعه روبرو شده است. امکانات فضای مجازی مشوق این حقیقت بوده که ساکنان روستاها و نقاط محروم نیز از یک منظر و شهرها و کلانشهرها از منظری دیگر خواهان جدی آن باشند. این عزم ملی دوسویۀ «دولت» ـ «ملت»، سبب افزایش سریع نفوذ فضای مجازی در جوامع مختلف شده است. در کشور ایران نیز مطابق آمار مرکز مدیریت توسعۀ ملی اینترنت، کاربران به بیش از 55 میلیون نفر رسیدهاند. آنچه در این نوشتار آمده، تلاشی است برای بررسی شیوههای مطلوب استفاده از این فضا با تأکید بر رفع آسیبها که با رویکرد قرآن و سنت انجام شده است.
Machine summary:
شیوههای مطلوب استفاده از فضای مجازی حجتالاسلاموالمسلمین محمدعلی محسن زاده* اشاره همگام با افزایش پیشرفتها، فضای مجازی به متن خانوادهها نفوذ کرده و در حوزههای مختلف آموزش، بهداشت، تجارت و خدمات اداری ـ کاری، با رویکرد مثبت دولتها و آحاد جامعه روبرو شده است.
1. استفادههای روشمند از فضای مجازی الف) تعیین هدف پیشتر باید بهدقت مشخص شود دنبال چه هدفی هستیم؟ برای مثال میخواهیم «مروری بر اخبار ایران و جهان» داشته باشیم یا «ثبتنام در آزمون ورودی دانشگاه» مدنظر است یا به دنبال «گردآوری اطلاعات علمی در موضوع خاصی» هستیم.
برخی باور دارند تنها به این دلیل که در فضای مجازی انسانها مستقیم با هم روبرو نیستند، پایبندی به اخلاق موضوعیت ندارد؛ اما در واقع «این عالم، مثل عالم مقابل آن که از آن به عالم حقیقی تعبیر میکنیم، به همان اندازه و شاید بیش از آن، هم در عالَمِ احکامِ باید نبایدها و احکام تکلیفی، حقوقی و الزامی و هم در عاَلمِ شاید و نشایدها و ارزشها پرسش تولید کرده است».
بدیهی است مطابق قانون، جهل و بیاطلاعی از قوانین، موجب سلب مسئولیت فرد در قبال وظایف قانونی خود نخواهد بود و بهانۀ ارتکاب جرم یا خطای ناشی از جهل به قانون، رافع مسئولیتهای او نیست و امکان تعقیب فرد مرتکب اعمال مجرمانه در فضای مجازی همواره وجود دارد.
ج) حکم شرعی مشاهده محتوای مبتذل * دیدن فیلم مبتذل: نگاه به فیلم مبتذل که بیشتر زنانِ غیرمسلمان در آن بازی میکنند، در صورتی که سبب تحریک انسان نشود، چه حکمی دارد؟ جواب: همۀ مراجع (به جز آیات عظام تبریزی و سیستانی): با توجه به اینکه دیدن اینگونه فیلمها، شهوتبرانگیز و مقدمۀ ارتکاب گناه است، نگاه به آنها حرام است.