Abstract:
در آثار فقهی و مذهبی اسلام و حتی در تمامی ادیان از ضرورت و اهمیت دو فریضۀ امر به معروف و نهی از منکر به‌عنوان یک وظیفۀ همگانی و واجب کفایی سخن بسیار رفته است و همین ضرورت با عناوین دیگری چون «کنترل اجتماعی»، «نظارت اجتماعی»، «نظم اجتماعی»، «وجدان اجتماعی»، «انسجام اجتماعی» و «حفظ ارزش‌ها» و «هنجارهای اجتماعی» و به‌عنوان نوعی از «ضمانت اجرای قانون» ومانند آن‌ها در علوم اجتماعی نیز مورد بحث و تأکید قرار گرفته است. اما ضمانت اجرای خود این اصل و چالش‌های موجود در مرحلۀ اجرای آن کمتر مورد عنایت قرار گرفته است. با توجه به آنکه اکثریت قریب به اتفاق منکرها در حیطۀ اختیارات حکومت به‌وقوع می‌پیوندد و کار آمران به معروف با وظایف دولت تعارض و تداخل می‌یابد، این تحقیق می‌کوشد چالش‌هایی را که اجرای همگانی امر به معروف در زمینۀ سیاسی و در خصوص وظایف نظام و مصلحت‌های انقلاب اسلامی پیش رو خواهد داشت با استفاده از تجربیات تاریخی و سیاسی و اجتماعی شناسایی کرده، برای پیشگیری از آن‌ها چاره‌جویی کند و در این مسیر پنج چالش از چالش‌های پیش رو در حیطۀ رابطه آمران به معروف و نظام اسلامی را به شرح زیر به بحث می‌گذارد:
عدم پاسخگویی؛ بی‌نظمی و اختلال نظام؛ تداخل با کار دولت؛ تعارض حقیقت و مصلحت؛ خطر اختلافات مذهبی
In the jurisprudential and religious works of Islam and even in all religions, the necessity and importance of the two rules – ordering to the virtue and discouraging from the vice - have been particularly emphasized. This has usually been labelled with other titles such as social monitoring and the preservation of values and norms. However, the guarantees of implementing this principle and the challenges facing its implementation have received little attention. Given that an overwhelming majority of vices fall within the remit of the government, and the work of those encouraging virtues conflicts with the tasks of the state, this study tries to address the challenges facing the general implementation of this principle. Hence, five major challenges regarding the relationship between ordering to the virtues and the political interests of the Islamic system are discussed: 1. Lack of responsibility 2. Chaos and system disorder 3. Conflict of truth and interest 4. Interference with government work 5. Risk of religious disputes.
Machine summary:
ir مقدمه امر به معروف با وجود اهميت استثنايي آن در ميان ساير تعاليم و احکام ديني به شکل محسوسي مورد بيتوجهي جوامع اسلامي قرار گرفته (رضائي راد، ١٣٨٦، ١٣) و اين به آثار فقهي هم سرايت کرده و هرچه زمان گذشته است به جاي آنکه مانند مباحث ديگر فقهي بر حجم بحث افزوده شود از حجم آن کاسته شده (مطهري، ١٣٤٨، ٢ و ٥١-٤٩)، بلکه به کلي از بعضي آثار فقهي و رساله هاي عمليه مراجع حذف گرديده است (رضائي راد، ١٣٨٧، ١٢٤) و حتي پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز با وجود چاپ آثار فراوان در اثبات ضرورت و اهميت و فوايد اجراي اين دو فريضه ، اقدام تقنيني قابل توجهي در جهت تضمين اجراي آن صورت نگرفته و تنها اصل هشتم قانون اساسي آن را به عنوان وظيفه اي متقابل ميان دولت و ملت مطرح کرده است و کيفيت اجراي آن را به مجوز قانوني موکول کرده است و در سال ١٣٩٤ با تأخير ٣٧ ساله ، قانون حمايت از آمران به معروف تصويب شد و براي اولين بار پس از چهار دهه از پيروزي انقلاب مجوز قانوني اجراي امر به معروف را براي افراد عادي تضمين ميکند که البته داراي ابهامات بسياري است که ستاد امر به معروف را وا ميدارد تا در دستورالعمل اجرايي آن اجراي امر به معروف را به عنوان اولويت آخر از شش اولويت وظايف اين ستاد معرفي کند (ستاد احياي امر به معروف ، ١٣٩٥) و عملا اجراي اين دو فريضه مهم را به حاشيه براند.
(
, 
, 
)
