رافضه: بررسی مقدماتی Journal Article

مونتگمری وات عنوان «رافضه» را در چهار بخش مطرح می‌کند: 1. سنّت فرقه‌نگاری؛ 2. معرفی متکلمان رافضه؛ 3. معنای اصطلاح «رافضه»؛ 4. رابطه رافضه و امامیه. وی پژوهش خود را بر دو اثر، یکی از اهل‌ سنت، اشعری، و دیگری از شیعه امامیه، نوبختی، مبتنی کرده است. وی به صورت مقایسه‌ای مطالب دو کتاب را درباره فرقه‌های شیعی مطرح می‌کند و می‌کوشد به ‌شکل تاریخی پیدایش و سیر تحول آن جریان‌ها را بکاود و ارتباط، شباهت‌ها و تفاوت‌های میان آنها را بررسی کند. به نظر وات، فرقه‌های شیعی وابسته به یک جنبش عام نبوده‌اند، اما شباهت‌هایی میانشان وجود دارد. مهم‌ترین مسئله‌ای که نویسنده بدان پرداخته چگونگی به امامت رسیدن رهبران شیعیان بوده است. وی با مطالعه فعالیت‌های سیاسی جریان‌های مختلف شیعی و ارتباط آنها با بدنه سیاسی حاکم عباسی، در جست‌وجوی اهداف سیاسی شیعیان بوده است. البته از نویسنده انتظار می‌رفت که به خاستگاه، مفهوم و سیر تطور معنای این واژه توجه کند، اما در این خصوص کار چندانی صورت نگرفته است. افزون بر آن، کاستی‌هایی دیده می‌شود. همچنین، دیدگاه‌های نادرستی به امامیه نسبت می‌دهد که نیازمند نقد است. از این‌رو توضیحات لازم و نقد محتوایی مطالب نویسنده در پاورقی‌ها بیان شده، و متن مقاله صرفاً حاوی عبارات نویسنده است. در انتها نیز نقد روشی مقاله حاضر صورت گرفته است.