Abstract:
نقد بومگرا، مطالعه رابطه میان ادبیات و محیطزیست و چگونگی بازتاب ارتباط انسان با محیط فیزیکی پیرامونش در ادبیات است. این حوزه مطالعاتی با محور قرار دادن محیطزیست، ارزش و جایگاه طبیعت و زیستبوم و دقّت در تأثیر آن بر متون ادبی، موردتوجه علوم انسانی است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی–تحلیلی (تحلیل محتوا)، به بررسی اشعار عباس باقری پرداخته؛ برای پاسخ به این سؤال که طبیعت و زیستبوم تا چه اندازه در شعر شاعر بازتاب یافته و دغدغههای مهم محیطزیستی او کدام است، درونمایه اشعار وی از منظر بوم نقد واکاوی شده است. در این مقاله، نقشآفرینی طبیعت و زیستبوم در آفرینش اشعار بوممحور شاعر و بهرهگیری او از این عناصر برای مقاصدش، مطمح نظراست. همین ویژگیها، مقالة حاضر را از آنچه درگذشته در این موضوع ارائه شده است؛ متمایز میسازد. لزوم توجه به طبیعت و بازتاب بحرانهای زیستمحیطی، بخشی از نتایج اشعار بوممحور باقری را تشکیل میدهد.
Machine summary:
با توجه به اين که تاکنون کمتر پژوهشگري به واکاوي جامع و مستقلي در زمينه ارتباط ادبيات و محيط زيست در اشعار شاعران معاصر و نقش آفرينـي ايـن دو عنصـر طبيعـي در آفرينش اشعار بوم محور آنان پرداخته است ؛ به دليل اهميت اين حـوزه مطالعـاتي جديـد، مقاله حاضر به موضوع نقش آفريني زيست بوم و طبيعت در اشعار عبـاس بـاقري از منظـر نقد بوم گرا پرداخته و شاعري براي تحقيق انتخاب شده است که لزوم توجـه بـه طبيعـت و زيست بوم و استفاده سمبليک از آن و بيان بحران هاي زيست محيطي، شـعر او را رسـانه اي زيست محيطي– فرهنگي کرده است .
پارساپور که دو اثر در اين زمينه گردآوري و تأليف کرده ، ضمن ترجمه ايـن اصـطلاح بـه نقـد بـوم گرا، در مقالـه خـود بـه رابطـه ادبيـات و محيط زيست پرداخته ، ديدگاه هاي نظريه پردازان نقـد زيسـت بوم گرا را معرفـي کـرده اسـت (پارساپور: ١٣٩١ الف ) نامبرده مقاله ديگري با عنوان بررسي ارتباط ادبيات بـا طبيعـت در شعر، تأليف کرده ؛ در آن ، تعامل انسان با طبيعت در حـوزه شـعر را واکـاوي نمـوده اسـت (پارساپور: ١٣٩١ب ) آثار ديگري نيز در اين حوزه وجود دارد که بيشتر بر جنبـه هاي بوم گرايانـه ادبّيـات و رابطه شخصيت هاي داستاني و مکان داستان با محيط زيست تأکيد دارد.