Abstract:
این پژوهش باهدف شناخت ابعاد مختلف تعارض در تعاملات اجتماعی و ارائه راهبردهای افزایش توانایی مدیریت آن با بهرهمندی از آیات قرآن بهعنوان کتاب هدایتگر انسان، به روش تحلیل محتوا و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است. تبیین مرحلهبهمرحله تعارض در آیات قرآن، تبیین قرآنی سبکهای مدیریت تعارض و ارائه راهبردهای قرآنی برای حل تعارضات ارتباطی از دستاوردهای پژوهش حاضر است. نتیجه آنکه قرآن کریم مسئله تعارض در روابط را پذیرفته و آن را نتیجه طبیعی و اجتنابناپذیر تفاوتهای ذاتی انسانها میداند. در آیات قران چهار نوع تعارض موردتوجه قرار گرفته است و سبکهای پنجگانه مدیریت تعارض بهخوبی قابل شناسایی است. قرآن برای افزایش توانایی دفع و کنترل آنکه در بُعد فردی مطرح میشود: حقیقتجویی و حقیقتخواهی، خودآگاهی، خوددرمانبخشی و عقلگرایی و برای رفع و حل تعارضها که به بُعد میان فردی مسئله توجه دارند مواردی منجمله: مذاکره، میانجیگری، و داوری را پیشنهاد نموده است. بکارگیری صحیح این راهبردها میتواند تعارض را از حالت یک رویداد مخرب و آسیبزا به حالت فرصتی برای بهرهمندی از نظرات و تفاوتهای بینفردی تبدیل نماید.
This research was written with the aim of recognizing different dimensions of conflict in social interactions and presenting strategies to increase its management ability by using Quranic verses as a guidebook for human beings. Content analysis method was used. Step-by-step explanation of conflict in Quranic verses, Quranic explanation of conflict management styles, and presentation of Quranic strategies for resolving communication conflicts are one of the achievements of the present study. The conclusion is that the Holy Quran accepts the issue of conflict in relationships and considers it as a natural and inevitable result of the inherent differences of human. In the verses of the Quran, four types of conflict have been considered. And the five styles of conflict management are well identifiable. The results showed that the Holy Quran increases the ability to repel and control it, which is presented in the individual dimension: truth-seeking and truthfulness, self-awareness, self-healing, and rationalism; moreover, to resolve conflicts by focusing on the interpersonal dimension of the issue; therefore, the strategies used in Quran are: negotiation, mediation, and arbitration. Proper use of these strategies can transform conflict from a destructive and harmful event to an opportunity to benefit from interpersonal opinions and differences.
Machine summary:
تعارض یکی از مواردی است که اگر به شکلی صحیح مدیریت و کنترل نشود میتواند تأثیر مخربی بر روابط و از این طریق بر سایر بخش های زندگی فرد داشته باشد و در نهایت آسیب های بزرگی را برای زندگی فردی و اجتماعی ایجاد نماید.
بر اساس لغت نامه انجمن روانشناسی آمریکا (APA Dictionary of psychology) تعارض در روابط بین شخصی اشاره به عدم توافق ، اختلاف و اصطکاکهایی دارد که در مواقعی که اعمال یا باورهای فرد یا افرادی برای افراد دیگر غیرقابل پذیرش باشد و مورد مقاومت قرار گیرد روی می دهد (٢٠٠٧ ,vandenbos).
علاوه بر این قرآن کریم راهبردهایی را برای مدیریت تعارض بیان می نماید که کمتر موردتوجه قرار گرفته است و با عمل بر اساس آنها می توان تعارض را از حالت اتفاقی ناخوشایند با تبعات منفی و آثار مخرب اجتماعی به حالت اتفاقی مثبت در جهت افزایش صمیمت و هم فکری و استمرار روابط میان فردی تبدیل نمود.
در این پژوهش سبک های مدیریت تعارض و راهبردهای حل تعارض ازنظر قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است و در هر بخش به نقش آن در بهبود روابط و کاهش آسیب های روابط اجتماعی پرداخته شده که میتواند پایه ای برای عملی شدن آموزههای قرآنی در جامعه و ارتقاء سطح کمی و کیفی روابط و کاهش آسیب های اجتماعی باشد.
این پژوهش برگرفته از همان بخش است که با تجزیه وتحلیل مفاهیم و گزاره های مرتبط با مفهوم تعارض تلاش میکند سبک های مدیریت تعارض و راهبردهای افزایش آن و نیز کارکردهای آن در روابط اجتماعی را از منظر قرآن کریم بیان نماید.