رستگاری فرعون در قرآن کریم Journal Article

با نظر به آیات 90 و 91 یونس، سه تفسیر از مسئله رستگاری فرعون قابل ارائه است؛ نخست: فرعون حقیقتاً ایمان آورد و رستگار شد؛ دوم: فرعون ایمان آورد، اما ایمان آوردنش موجب رستگاری او نشد و سوم: فرعون تنها اظهار ایمان کرد و ایمانش حقیقی یا کامل یا اصیل نبود. تفسیر نخست از آن ابن عربی است و منتقدان او، اعتقاد به رستگاری فرعون را از روشن‌ترین موارد عرف‌‌ستیزی او دانسته‌اند. در قرآن شواهدی مبنی بر معذب بود فرعون در آخرت وجود دارد که انکار آن‌ها دشوار است مانند: دعای موسی برای رستگار نشدن فرعون و اطرافیانش و اجابت دعای او، وجود صفاتی بسیار منفی و گاه با دلالت ثبات برای فرعون در قرآن، دلالت واژگانی و عبارتی آیات عذاب فرعون، بر عذاب دنیوی و اخروی او. هم‌چنین اجماع مفسران مسلمان و صوفیان و نیز وجود روایات و آثار صحابه مبنی بر رستگار نبودن فرعون و مرگش بر کفر نشان می‌دهد که پیشینیان از آیات قرآن به هیچ وجه ایمان فرعون را استنباط نمی‌کرده‌اند، ضمن آن‌که حتی سخنان خود ابن عربی نیز در این باره متعارض است. تفسیر سوم نیز به دلیل صراحت آیة ایمان فرعون بر ایمان آوردن او و تأییدش با عبارت «الآن و قد عصیت من قبل» قابل پذیرش نیست، در حالی‌که تفسیر دوم به دلیل پذیرش ایمان فرعون اما سودبخش نبودن ایمانش برای رستگاری او به دلیل آیاتی که ایمان در لحظه نزول عذاب را سودبخش نمی‌دانند، پذیرفتنی‌تر و با ظاهر و روح آیات قرآن متناسب‌تر است.

Three interpretations of the issue of Pharaoh's salvation can be offered;1.Pharaoh truly believed and was saved;2.Pharaoh believed, but his faith did not lead to his salvation,3.Pharaoh only expressed faith, and his faith was not true or complete or genuine. There is evidence in the Qur'an that Pharaoh was tormented in the Hereafter that is difficult to deny, such as Moses' prayer for Pharaoh and his entourage not to succeed and the answer to his prayer, the existence of very negative and sometimes implicit attributes for Pharaoh in the Qur'an, the literal meaning of verses. The torment of Pharaoh, on the torment of the Hereafter. The third interpretation is not acceptable because of the explicitness of the verse of Pharaoh's faith on his belief and its confirmation with the phrase "now and the height of my disobedience before", while the second interpretation is due to accepting Pharaoh's faith but his faith is not beneficial for his salvation because of the verses that faith They do not consider torment to be beneficial at the moment of revelation, it is more acceptable and more in proportion to the appearance and spirit of the verses of the Qur'an.

هم چنين اجماع مفسران مسلمان و صوفيان و نيز وجود روايات و آثار صحابه مبني بر رستگار نبودن فرعون و مرگش بر کفر نشان ميدهد که پيشينيان از آيات قرآن به هيچ وجه ايمان فرعون را استنباط نميکرده اند، ضمن آن که حتي سخنان خود ابن عربي نيز در اين باره متعارض است . تفسير سوم نيز به دليل صراحت آيۀ ايمان فرعون بر ايمان آوردن او و تأييدش با عبارت «الآن و قد عصيت من قبل » قابل پذيرش نيست ، در حاليکه تفسير دوم به دليل پذيرش ايمان فرعون اما سودبخش نبودن ايمانش براي رستگاري او به دليل آياتي که ايمان در لحظه نزول عذاب را سودبخش نميدانند، پذيرفتنيتر و با ظاهر و روح آيات قرآن متناسب تر است . بررسي آيات عذاب دربارة فرعون و اطرافيانش نشان ميدهد که اگرچه تفسير نخست از آيۀ ايمان فرعون با ظاهر قرآن مغايرت ندارد، اما با روح آيات قرآن و سياق آيات سوره يونس متناسب نيست و به همين جهت نميتوان آن را تفسيري مناسب دانست و چنان که نشان خواهيم داد گرچه ابن عربي ميکوشد با استفاده از تحليل هاي لغوي و نحوي، عذاب اخروي مردود بداند، اما ظهور کلماتي چون نکال و اخذ و نيز دعاي موسي بر رستگار نشدن فرعون و استجابت آن دعا به تصريح قرآن اين تفسير را تضعيف ميکند.