Abstract:
دستیابی به یک مدل مطلوب نظام اقتصادی، همواره یکی از آرمانهای بشر بوده است. تجربیات دو سده گذشته نشان میدهد که نه کاپیتالیست بهعنوان نماد سرمایهداری و مالکیت خصوصی و نه سوسیالیسم که ریشه نابسامانیهای اجتماعی را مالکیت خصوصی میداند، هیچکدام در عرصه عدالت اجتماعی و اقتصادی ره به جایی نبردهاند. از این رو، زمینه شکلگیری و طرح اندیشههای اولیه تعاون بهعنوان راهی جهت برونرفت از نظام غیرعادلانه سرمایهداری فراهم شد. از آنجاییکه مفهوم نظام اقتصادی تعاونی دلالت بر کار اقتصادی گروهی و مشارکت جمعی دارد، بررسی عوامل دخیل در اقتصاد تعاونیها یک ضرورت است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیها با دید کلنگر و طراحی مدل در خصوص روابط میان آنهاست. برای نیل به این مهم، پژوهش حاضر با تاکتیک آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش مطالعه نظاممند فراترکیب، 37 کد اولیه شناسایی شد. در مرحله کمّی، با استفاده از تکنیک دلفی فازی و تحلیلی مدلسازی ساختاری- تفسیری، شاخصهای شناسایی شده، فازیسازی شد و پس از تعیین روابط بین آنها بهصورت یکپارچه تحلیل شد. برای مدلسازی، از پرسشنامهای بهمنظور استفاده از دیدگاه 15 تن از خبرگان حوزه اقتصاد تعاونیها با روش نمونهگیری هدفمند گلوله برفی، بهره بردیم. نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به دستهبندی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیها و طراحی مدل بر این اساس در شش سطح شد. در نهایت، به تفسیر مدل و تجزیه و تحلیل سطوح مدل و ارتباطات میان ابعاد آن پرداخته شد و راهکارهایی جهت پایداری عوامل اثرگذار بر اقتصاد تعاونیها ارائه شد.
Human has always been looking for an ideal economic system. The experiences of the two past centuries well reveal that neither capitalism as the symbol of private capital and ownership nor socialism that considers private ownership as the root cause of social disorders, have proved success in social and economic justice or equality. As a result, the initial ideas for formation of cooperative was promoted to get rid of the existing unjust capital system. Since cooperative economic system bears by itself the notion of collective participation and group economic activity, it is imperative to analyze the factors involved in the cooperative economy. Accordingly, the aim of the present research is to determine the factors that affect cooperative economy and thus provide a model to show how these factors interrelate. To do this, an exploratory mixed research design was employed. In qualitative part, using meta-synthesis purposive method, 37 initial codes were identified. In quantitative part, the identified indices were fuzzified. Using fuzzy Delphi technique and structural- interpretive modeling analysis, the identified interrelationships were then analyzed on an integrated basis. For modeling, a researcher-made questionnaire was administered to extract the ideas of the concerned experts through purposive snowball sampling until the theoretical saturation point. The research findings resulted in a six-level grouping of the factors that affect cooperatives economy. The model was interpreted and analyzed to deal with the identified levels and their interrelationships. Finally, some solutions were provided for sustainability of the factors that affect cooperatives economy.
Machine summary:
در مرحله کمـي ، بـا اسـتفاده از تکنيـک دلفـي فـازي و تحليلـي مدل سازي ساختاري - تفسيري ، شاخص هاي شناسايي شده ، فازي سازي شد و پس از تعيين روابط بين آن هـا بـه صورت يکپارچه تحليل شد.
در اين مقاله تلاش بر اين است تا با اسـتفاده از رويکـرد فراترکيـب و مـرور نظـام منـد ادبيات پژوهش ، عوامل موثر بر اقتصاد تعـاوني هـا، شناسـايي و بـا اسـتفاده از مـدل سـازي ساختاري تفسيري ٣روابط بين آن ها سطح بندي و در قالب يک مدل يکپارچه ارائه گـردد تـا بتوان با استفاده از عوامل موثر شناسايي شده ، در جهت توسعه مطلوب تر اقتصاد تعـاونيهـا در آينده بهره برد.
با توجه به موارد گفته شده ، همان طور که در ادامه بـه تفصـيل بيـان مـي شـود پـژوهش حاضر به دنبال ارائه رويکردي جامع و يکپارچه با استفاده از روش تحقيق آميخته اکتشـافي ، با هدف ترکيب نظام مند مطالعات کيفي انجام شـده در خصـوص عوامـل مـوثر بـر اقتصـاد تعاونيها و ارائه ان در قالب مدل ساختاري - تفسيري است .
همان طور که ذکر شد، روش تحقيق حاضر از نوع آميخته است ؛ بـه طـوريکـه کـدهاي اوليه عوامل موثر بر اقتصاد تعاوني ها از طريـق روش فراترکيـب بـر اسـاس مـرور ادبيـات پيشين ، شناسايي و مهم ترين شاخص ها از ديد خبرگان بر اساس تکنيک دلفي- فازي تعيين شد و در نهايت با استفاده از مدل سازي ساختاري تفسيري، مورد سطح بنـدي قـرار گرفـت .
تحليل کمي براي تاييد نهايي شاخص هاي عوامل موثر بر اقتصاد تعاوني هـا از تکنيـک دلفـي فـازي استفاده شده است .