Abstract:
هنرهای صناعی ایران به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و هنری این سرزمین، همواره بستری برای انتقال سنتهای بومی ایرانیان در طول تاریخ بودهاند. این هنرهای بومی و سنتی متناسب با شرایط طبیعی و جغرافیایی هنرمندان تولیدکننده ویژگیهای هویتی خود را به دست آوردهاند. در این بین قالیهای دست بافت ایرانی بویژه در مناطق عشایری و روستایی به عنوان یکی از شاخصترین صنایع بومی ایران تصویری روشن و تمام نما از جغرافیا، طبیعت و فرهنگ بافندگان را به نمایش میگذارد. منطقه قالی بافی هریس به عنوان یکی از مطرحترین تولیدکننده قالیهای ایرانی در سبک روستایی است. ویژگی های شاخص در فرم و محتوای قالیهای این منطقه باعث شده است تا قالی هریس ضمن کسب هویتی یگانه و منحصر به فرد در جغرافیای قالی ایران، از شهرت جهانی نیز برخوردار باشد. هدف از این پژوهش مطالعه تاثیر طبیعت و جغرافیای منطقه در مولفههای فنی و محتوایی قالیهای هریس میباشد. از این رو، شناسایی تاثیر طبیعت بر فرم و محتوای قالیهای منطقه هریس به عنوان سوال اصلی پژوهش طرح گردید. در ادامه با انجام مطالعات میدانی و بررسی فرآیندهای طراحی و تولید قالی منطقه به شناسایی کیفیت ارتباط طرح و نقش و فرآیند تولید با شرایط اقلیمی و طبیعی منطقه پرداخته شد. نتایج نشان دادند بازتاب شرایط کوهستانی، آب و هوای سرد و مرطوب، پوشش گیاهی و شیوه زندگی ساکنان منطقه در طرح و رنگ و بافت قالیهای هریس مشهود بوده و باعث تمایز این قالیها از انواع مشابه شده است.
Machine summary:
بازتاب طبيعت در فرم و محتواي قالي هاي هريس تاريخ دريافت : ٩٩/٠٦/١٧ عبداله ميرزايي ١*، فاطمه باقري زاده ٢ تاريخ پذيرش : ٩٩/٠٧/٢٢ کد مقاله : ٣٢٢٢٣ چکـيده هنرهاي صناعي ايران به عنوان بخشي از ميراث فرهنگي و هنري اين سرزمين ، همواره بستري براي انتقال سنت هاي بومي ايرانيان در طول تاريخ بوده اند.
ويژگي هاي شاخص در فرم و محتواي قالي هاي اين منطقه باعث شده است تا قالي هريس ضمن کسب هويتي يگانه و منحصر به فرد در جغرافياي قالي ايران ، از شهرت جهاني نيز برخوردار باشد.
نتايج نشان دادند بازتاب شرايط کوهستاني ، آب و هواي سرد و مرطوب ، پوشش گياهي و شيوه زندگي ساکنان منطقه در طرح و رنگ و بافت قالي هاي هريس مشهود بوده و باعث تمايز اين قالي ها از انواع مشابه شده است .
اين ويژگيها به همراه تراکم يا رجشمار پايين باعث شده است قالي هريس عليرغم قرارگيري در رديف درشت بافت ترين قاليهاي سبک روستايي ايران به عنوان ارزشمندترين آنها نيز به شمار آيد.
(به تصویر صفحه رجوع شود) تصوير ٣- کارگاه رنگرزي در هريس (منبع : مطالعات ميداني ) ٥- بازتاب طبيعت در قالي هريس با توجه به شيوه زيست مردمان منطقه هريس که در منطقه اي سرد و کوهستاني سکونت دارند و غالبا شغل و پيشه ي آنها کشاورزي و دامپروري است ، در تعامل نزديک با طبيعت هستند و در زمينه هنرهاي بومي نيز تأثير زيادي از محيط پيرامونشان پذيرفته اند.