Abstract:
موضوع «خودآگاهی» در متون روایی اسلام با عناوینی نظیر برترین شناخت، نهایت معرفت و برترین خرد ورزی از آن یاد شده است. فیلسوفان و عرفاى اسلامى هر کدام به نوبه خود این موضوع مهم را مورد بررسی قرار دادهاند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خودآگاهی بر کاهش فشار روانی دانشجویان گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه سیستان و بلوچستان صورت گرفت. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی همراه با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش 30 نفر دانشجو (15 نفر گروه آزمایش و 15نفر گروه کنترل) بودند که با روش نمونهگیری در دسترس گمارش شدند. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه استرس ادراک شده( (pss14 استفاده شد.گروه آزمایش 8 جلسه (90دقیقهای، هر هفته یک جلسه) برنامه آموزش خودآگاهی براساس آموزههای قرآن و روایات را دریافت و گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی دریافت ننمود. دادهها با استفاده از تجزیه تحلیل کوواریانس تحلیل گردید. نتایج نشان داد آموزش خودآگاهی بر کاهش فشار روانی و اضطراب دانشجویان موثر است. بنابراین پیشنهاد میشود از آموزش خودآگاهی از منظر آموزههای اسلام برکاهش فشار روانی در دانشجویان استفاده شود.
The subject of "self-consciousness" has been mentioned in the Islamic narrative texts with titles such as superior knowledge, ultimate knowledge and superior wisdom. Islamic philosophers and mystics have in turn examined this important issue. The purpose of this study was to investigate the effectiveness of self-awareness training on reducing stress in students of Quran Science Department and Hadith of Sistan and Baluchestan University of Theology. This was a quasi-experimental study with experimental and control group. The statistical population of the study consisted of 30 students (15 in experimental group and 15 in control group) who were assigned by available sampling method. Perceived stress questionnaire (pss14) was used for data collection. The experimental group received 8 sessions (90 minutes, one session per week) of self-awareness training program based on Quranic teachings and traditions and the control group received no training during this period. Analysis of covariance analysis showed that self-awareness training is effective on reducing stress and anxiety of students, so it is suggested to use self-awareness training from the perspective of Islamic teachings to reduce psychological stress in students.
Machine summary:
اثر بخشي آموزش خودآگاهي از منظر آموزه هاي اسلام بر کاهش فشار رواني دانشجويان سيد حسين موسوي چکيده موضوع «خودآگاهي» در متون روايي اسلام با عناويني نظير برترين شناخت ، نهايت معرفت و برترين خرد ورزي از آن ياد شده است .
پژوهشگران اين مقاله در زمينه اثربخشي آموزش خودآگاهي بر کاهش فشار رواني پژوهشي را مشاهده نکردند ولي مطالعاتي در زمينه اثر بخشي درمان با محوريت مذهب و اموزه هاي ديني بر اختلالات رواني از جمله فشار رواني و افسردگي واضطراب انجام شده است از جمله اين پژوهشها ميتوان پژوهش بوالهري، نظيري، زمانيان (١٣٩١) را نام برد که نشان دادند که گروه درماني معنوي در کاهش ميزان فشار رواني و افسردگي واضطراب زنان تاثير دارد همچنين نجمه (١٣٩١)در پژوهش خود نشان دادند که درمانگري مذهب محور در ارتقاي سطح اميدواري و کيفيت زندگي موثر است .
(باقري، اسمعيل چنگي، مه نگار، ١٣٩٤) بنابراين مي توان بيان کرد که مکتب اسلام سرشار از مفاهيم معنوي و اخلاقي است که با بکارگيري اين مفاهيم ميتوان کاهش علائم روانشناختي اختلالات را به ارمغان آورد بنابراين با توجه به آنچه بيان شد و نظر به اهميت بررسي درمانهايي با محور مذهب و تعاليم اسلامي و آثار سوء روانشناختي ، اين پژوهش اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين سوال بود که آيا آموزش خودآگاهي در سطح عميق (احساس نياز به خداوند) از منظر آموزه هاي اسلام در کاهش فشار رواني دانشجويان موثر است يا خير؟ 1 .
نتيجه گيري: هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر بخشي آموزش خودآگاهي از منظر آموزه هاي اسلامي بر کاهش فشار رواني دانشجويان بود انجام شد.
با توجه به يافته هاي پژوهش ميتوان بيان داشت آموزش خودآگاهي مبتني بر آيات و روايات انجام شد باعث کاهش فشار رواني و افزايش آرامش گروه آزمايش در مقايسه با گروه کنترل شده است .