Abstract:
در فرهنگ شیعه، «فدک» نمادی از معنایی بزرگ است که هرگز در محدوده یک قطعه زمین
نمی گنجد و همین معنا رمزی است که درگیری را از مخاصمه سطحی و محدود، به مبارزه ای
سیاسی تبدیل کرد. منازعه فدک در واقع، فریاد اعتراض یادگار رسول خدا(صلی الله علیه
وآله) به انحراف پدید آمده در جهان اسلام است. «خطبه فدک» علاوه بر قاطعیت فاطمه
زهرا(صلی الله علیه وآله) در حق خواهی نسبت به ارث خویش، بیش از پیش بیان روشن دفاع
از حضرت علی(علیه السلام) است و انتقاد از بیوفایی و خیانت مردمان نسبت به حق صریح
اهل بیت(علیهم السلام). حضرت زهرا(علیها السلام) در این محاجه، با بهره گیری متین
و استوار از آیات قرآن کریم، تفسیری مستند و محکم از آیات قرآن را به نمایش
می گذارد که نشان دهنده اوج اشراف و آگاهی از بیان رموز آیات است و خطبه را از صبغه
سیاسی به درس معرفتی و کلاس تفسیری و ادبی بدل می نماید که مفسر آن در نهایت درجه
فهم و ادراک مبانی آیات الهی و نهایت درجه فصاحت و بلاغت در گفتار و سخن سرایی است.
Machine summary:
([1]) این آبادی بنابر نقل کلیه مورخان، به رسول خدا(صلی الله علیه وآله)اختصاص داشت; زیرا آن حضرت به همراه حضرت علی(علیه السلام) آن را فتح کرد و هیچ یک از دیگر مسلمانان در فتح آن شرکت نداشت و بنابراین، عنوان «فیء» را از دست داده و ذیل کلمه «انفال» وارد شده بود.
پس از فرمایش های دیگری، به طرح فتنه ها و بروز نفاق ها پس رسول خدا و سرگشتگی مردم و حیرت ایشان می پردازد و با آیه (ألا فی الفتنة سقطوا وإن جهنم لمحیطة بالکافرین) (توبه: 49) وقایع را شرح می دهد و به پشت سر انداختن قرآن و بازگشت به جاهلیت نویدشان می دهد و آن را جایگزین بدی می خواند: (بئس للظالمین بدلا) (کهف: 50) و چنین کاری را خسران تفسیر می نماید: (ومن یبتغ غیر الإسلام دینا فلن یقبل منه وهو فی الآخرة من الخاسرین)(آل عمران: 85) و آن گاه پس از توضیحات دیگری از این واقعه، به مسئله قطعی ارث خویش از پیامبر اشاره کرده، می فرماید: شما پنداشته اید که ما ارثی نمی بریم؟ (أفحکم الجاهلیة یبغون ومن أحسن من الله حکما لقوم یوقنون) (مائده: 50) آیا از دستورات دوران جاهلیت پی روی می کنند؟ برای مردمی که باور دارند، چه کسی از خداوند بهتر دستور می دهد و داوری می کند؟ سپس مستقیما جانب خطاب را به ابوبکر نموده، می فرماید: «...