Abstract:
دوره حاضر که عصر اقتصاد دانشبنیان نام دارد با تغییرات سریع و فزاینده در دانش بشری و عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، سیاسی و فناورانه روبهروست. مواجهه با چنین شرایطی، مستلزم هوشیاری و واکنشهای پیشدستانه سیاستگذاران علم، فناوری و نوآوری نسبت به تغییرات و پیشامدهای آتی، پیشرفتهای مختلف فناوری و تأثیرات بلندمدت آنهاست. در این راستا، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت یک الگوی عملی است که به تعبیر مقام معظم رهبری به ما میگوید که به کدام سمت و برای کدام هدف داریم حرکت میکنیم. بهوسیله این الگوست که وضعیت مطلوب باید تصویر شود و چگونگی رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب هم باید بیان شود. در همین راستا در دنیای امروز پدافند غیرعامل بهعنوان یک اصل ثابت برای ادارۀ کشور و صیانت از مردم در برابر هر تهدید مطرح شده و بدیهی است کمتوجهی به اهمیت آن در اسناد بالادستی کشور، شرایط دشواری را در زمان بروز بحرانهای امنیتی و تهدیدهای سخت و نرم دشمن بر کشور تحمیل خواهد کرد. بنابه تعریف، پدافند غیرعامل مجموعه اقدامات غیرمسلحانهای است که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن میشود که تحقق این موضوع به یک راهبرد علمی و عمیق پیشدستانه علیالخصوص در مورد مفاهیم نوظهور نیازمند است.
The development of science, technology and innovation as the main components of the current and future authority of our country, Requires simultaneous attention to passive defense. In this regard, the document of Islamic-Iranian Model of Progress document as an upstream document of all the country's documents in the next 50 years, should be able to provide a clear picture of Iran's desirable future in this field as one of its authoritative parts. The present study seeks to evaluate the issues related to science, technology and innovation in this document by cutting the passive defense in order to pave the way for policy makers. The results of the present study showed that although 10 measures have directly or indirectly addressed the field of science and technology, but these measures are more like a goal than an operational action in that generally no mechanism has been introduced to achieve them. Also, despite the existence of threats and technological surprises that will completely endanger the islami-Irani civilization in the future, No premeditated and futuristic steps have been taken to move in this space. Finally, according to the analysis, two corrective measures and 5 proposed measures to eliminate the mentioned gaps have been proposed.
Machine summary:
بهطور خلاصه تحلیل سند الگو نشان میدهد این سند از منظر توجه به علم و فناوری دارای نقایصی است که بازنگری مجدد آن را حیاتی مینمایاند؛ برای مثال، گرچه 10 تدبیر بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به حوزه علم و فناوری توجه کردهاند، اما این تدابیر بیشتر به هدف شبیهاند تا یک اقدام عملیاتی، بهطوریکه عموماً هیچ سازوکاری هم برای دستیابی به آنها معرفی نشده است یا بهرغم وجود تهدیدها و غافلگیریهای فناورانه در برهه کنونی ( و نه آینده حتی!) که تمدن اسلامی- ایرانی را کاملاً به خطر میاندازد، هیچ اقدام پیشدستانه و آیندهپژوهانهای برای حرکت در این فضا اندیشیده نشده است، درحالیکه به دلیل بهوجودآمدن تهدیدهای نوظهور ناشی از پیشرفتهای علمی و فناورانه، موضوعی بسیار حیاتی و قابل تأمل است، ازاینرو، ضروری به نظر میرسد که در الگوی پیشرفت جایگاه علم و فناوری و نحوه مواجهه و رویکرد این الگو با فناوریهای نو روشن شود.
در ادامه، نقدهای واردشده بر این بخش از الگو از منظر پدافند غیرعامل از وجه علم و فناوری به زعم نگارندگان بیان خواهد شد: 1- براساس سند الگو، ایران در افق 1404 دارای قدرت کامل برای دفاع بازدارنده از عزت، حاکمیت ملی و استقلال، امنیت همهجانبه و تمامیت ارضی خویش را حفظ کرده است.
تهدیدشناسی، یکی از مهمترین مسائلی است که در پدافند غیرعامل باید به آن توجه شود که این موضوع نیز با هوشمندی نخبگان و مؤسسهها و شخصیتهای علمی کشور با تولید علم بومی و متناسب صورت میپذیرد.